Hoofdmenu
Adriaenssen

De erfgenamen van heer Ghijsel Back

L.F.W. Adriaenssen

§ 6. Pelgrom de Bie

De familie Pelgrom de Bie zou volgens diverse onkontroleerbare, in elk geval deels fabuleuze genealogieën1 stammen van Bruysten de Bye uit de Bommelerwaard. De stamvader van de Pelgroms zou Henrick de Bye zijn geweest, die met hertog Adolf van Gelder (1465-1471) een pelgrimage maakte naar Jeruzalem.2 Met hem vangt deze genealogie aan.

I. Henrick Pelgrom de Bye overleed te 's-Hertogenbosch op 3 mei 1443, wat de pelgrimstocht naar het Heilige Land wel op zeer losse schroeven zet, tenzij hij met hertog Arnold (1423-1465) zou hebben gereisd. Bij Margriet Oliviers van Bylandt3 was hij vader van:
1.Dierck Henrick Pelgrom de Bye, volgt onder II.
2.Marie Henricxs Pelgrom de Bye, gehuwd met Joest van Ouwen Janss.4

II. Dierck Henrick Pelgrom de Bye5 werd in het rekeningjaar van Kerstmis 1458 tot Sint-Jan 1459 poorter van 's-Hertogenbosch. Hij trouwde eerst met Swenelt dochter Rutghers van Basten de oude en vervolgens in 1473 met Lysbeth Herman Ketelers.6 Zij was een dochter van Herman Aelberts Ketelaers alias Coenen en van Yken Pauwels Moons geheten Keteler, die haar als huwelijksgift het huis de Gulden Haen aan de Markt meegaven. Dierck en Lysbeth verwierven bovendien het daarnaast gelegen huis de Gulden Ketel. Op 23 april 1484 is Dierck Pelgrom te 's-Hertogenbosch overleden. Zijn weduwe overleefde hem tot 14 juli 1523; zij werd bij het Sint-Laurensaltaar in de Sint Jan begraven.
Uit het eerste huwelijk werd geboren:
1.Wouter Pelgrom de Bye7, die in 1479 een lijfrente kreeg en vermoedelijk jong is gestorven.
Lysken Ketelers baarde de volgende kinderen:
2.Herman Pelgrom de Bye, volgt onder III-a.
3.Henrick Pelgrom de Bye, volgt onder III-b.
108
4.Katelyn Diercx Pelgrom de Bye alias Keteler8 werd augustines in het Bossche klooster van Bethaniën, waar zij op 9 april 1559, tachtig jaar oud, overleed.
5.Margriet Diercxs Pelgrom de Bye9 trouwde met Jan Monincx, zoon van Jan Monincx de jonge. Hij was eerder met een onbekende vrouw getrouwd geweest. Jan was schepen van Den Bosch en kwartierschout van Peelland. In 1526 is hij overleden.
6.Albert Pelgrom Dircks, vermeld in een genealogisch handschrift, ontleend aan Honselaer.

III-a. Herman Pelgrom Dircxs10 is in 1476 te 's-Hertogenbosch geboren. Van zijn ouders erfde hij in 1523 het huis de Gulden Ketel aan de Markt. Zoals verschillende verwanten was hij executeur-testamentair of proviseur van Herman Coenen de oude, die ten behoeve van het Smidsgasthuis, in 1420 gesticht door Philips Herman Coenen en zijn vrouw, een charitatieve stichting had gemaakt. Herman was van 1514 tot 1541 vrijwel ononderbroken lid van het college van goede mannen en rentmeester van Den Bosch. Hij trouwde met Cristijn Gerit Jacobs.11 Zij was in 1478 te 's-Hertogenbosch geboren uit het huwelijk van Gerit Jacobs uit Dordrecht, zeepzieder, en van zekere Barbara. Herman overleed te 's-Hertogenbosch op 10 mei 1540, Cristijn op 5 oktober 1547.
Hun kinderen:12
1.Gerit Herman Pelgroms13 werd op 8 april 1518 als clericus aan de universiteit van Leuven geïmmatrikuleerd.
2.Dircxken Herman Dirck Pelgroms14 trouwde met Dirck Henriek Jan Dircxss van Herssel alias van Oirle15 en hertrouwde met Gielis Henrick Dirckss die Keyser.
3.Aelbrecht Herman Pelgrom de Bye, volgt onder IV-a.
4.Symon Peregrinus16, geboren in 1508, werd wilhelmiet, dat is heremiet van Sint Willem, in het klooster Porta Coeli buiten de stad. In 1542, toen het klooster om krijgskundige redenen werd gesloopt en binnen de muren gevestigd, werd hij prior. Bovendien werd hij in 1557 provinciaal van zijn orde. Van heer Symon werd in 1540 een Descriptio originis urbis Synonymorum Sylva (Nederduits woordenboek) uitgegeven. Ook liet hij een genealogisch handschrift over zijn familie na. In 1572 is hij als prior te 's-Hertogenbosch overleden.
5.Joest Hermans Pelgrom de Bye17 is in 1510 te 's-Hertogenbosch geboren en overleed daar op 14 september 1557. Hij was korenkoper en zijn weduwe, Oda Willems van Hyselberg18, heeft haer affgeseeght het ambacht vanden corencoeperen bijnnen deser stadt op 19 oktober 1558. Zij kocht
*/110
 een aandeel in een windmolen te Vught, overleed in Den Bosch op 14 september 1601 en had een kind:
A.Mr Herman Pelgrom de Bye19 werd op 27 augustus 1561 als student in de vrije kunsten aan de universiteit van Leuven ingeschreven. Terug in Den Bosch maakte hij als schepen (1569, 1591, 1595, 1621 en 1622) en rentmeester (1597-1603) deel uit van de regering. In 1590 werd hij suppoost van de Lieve-Vrouwebroederschap. Hij testeerde op 18 juli 1625 voor notaris Gysbrecht van den Velde en overleed acht dagen later kinderloos. Herman was getrouwd geweest met Geertruyt mr Laureys van der Meer20, dochter van mr Laureyns Diercx van der Meer des olieslagers en van Anna N., weduwe van Goijaert van Strijp. Zij was reeds gestorven op 28 augustus 1602.
6.Anna Hermans Pelgrom, geboren in 1512.
7.Barbara Hermans Pelgrom21, geboren in 1516 of 1517.
8.Arntken Hermans Pelgrom.

IV-a. Aelbrecht Herman Pelgrom de Bye22 leefde te 's-Hertogenbosch van 1507 tot 1567. Van zijn ouders erfde hij de Gulden Ketel aan de Bossche Markt. Volgens de genealoog Honselaer was hij getrouwd met Elisabeth van Vlierden, maar zijn kinderen verwekte hij bij Anna Willem Jans Moei.23
Het waren:24
1.Dierck Aelbrechts Pelgrom de Bye25, vermeld in 1564-1597. Zijn weduwe Aelken26 werd in 1625 testamentair bedacht door zijn neef, mr Herman Pelgroms.
111
2.Jan Aelberts Pelgrom27 vestigde zich te Dordrecht. In 1584 machtigde hij zijn broer Dierck om zijn huis in de Kolperstraat, genaamd de Muggendans, te verkopen. In 1612 wordt Heylken Mallens Hendricxdr zijn vrouw genoemd. Kinderen:28
A.Maeyken Jan Pelgroms29 werd op 4 augustus 1568 in de Sint-Janskerk te 's-Hertogenbosch ten doop gehouden door de priester Dirck Pelgrom. Haar dochter Cathelyn was in Dordrecht de vrouw van een zekere Nicasius.
B.Johan Pelgrom, koopman te Dordrecht, machtigde in 1616 zijn zus Maeyken en zijn zwager Matthys Brugmans te 's-Hertogenbosch om daar zijn vijfde part in een huis in de Peperstraat te verkopen.
3.Herman Pelgrom30 studeerde, promoveerde tot artium magister en werd priester. In 1566, wellicht nog als student, was hij de absente rector van het Heilig-Kruisaltaar te Berlicum. Later verwierf hij een altaar in de Sint Jan te Den Bosch, in welke stad hij ging wonen en op 3 april 1609 voor notaris Gheerling Ruys zijn testament maakte. In 1612 was hij wijlen.
4.Geraert Aelbrechts Pelgrom de Bye31 was in 1564 nog minderjarig. Hij erfde het huis de Gulden Ketel aan de Markt, dat voor 1597 per legaatstelling toeviel aan zijn zus Christina.
5.Christina Aelbrechts Pelgrom de Bye32, geboren in 1547, trouwde met mr Herman Rombouts M.D.33, die in 1533 als zoon van Jan Herman Rombouts was geboren. Hij was schepen van Den Bosch en overleed daar op 8 april 1614. Christina is op 12 april 1623 overleden. Haar zoon mr Rombout Rom-
112
 bouts M.D. stichtte vier studiebeurzen.34

III-b. Mr Henrick Pelgrom Dircxss alias Retelers35 reisde in 1498 als burgemeester van Den Bosch naar Antwerpen en Brussel. Hij werd sekretaris van de stad en deed in 1510 afstand van dit officie. Daarna was hij in 1513, 1519, 1523, 1526, 1527, 1530, 1535 en 1536 schepen van Den Bosch. In 1486-1497 trad hij herhaaldelijk op als gemachtigde van het Groot Ziekengasthuis en in 1475-1492 van het innelozenhuis, van welke instellingen hij wellicht regent was. Hij werd op Sint-Gielis 1538 aangesteld als een van de kommissarissen over de wederdopers, die de kommissie reeds vier dagen later te Vught liet verbranden. Meester Henrick bezat een huis in de Kolperstraat, dat hij in 1524 voor 18 rijnsgulden aan een droogscheerder verhuurde. Hij zal met zijn gezin hebben gewoond in zijn huis de Gulden Zon in de Hinthamerstraat. Voorts was hij eigenaar van het leengoed die Hoevel te Sint-Michielsgestel. Henrick was gehuwd met Katheryn Willem Sceymekers alias Back36, dochter van de snijder Willem Sceijmekers en van Aleyt Lauwreyns Vannii alias Back. Deze volgde haar moeder op als patrona van het Bacx-koorke. In hun testament van 7 november 1520 bestemden Henrick en Katheryn echter het altaar van Jezus' Naam in de Sint-Janskerk tot hun begraafplaats. Katheryn Back overleed te 's-Hertogenbosch op 23 mei 1538, mr Henrick Pelgrom Ketelaers op 10 februari 1544.
Hun kinderen:
1.Yken mr Henricxs Pelgrom de Bye37 trouwde met Jan Matthijs Lambrechts Stooters38, met wie zij in de Gulden Zon in de Hinthamerstraat woonde. Jans vader was Matthijs Lambrecht Stooters alias Thys Lambertss inden Rinck, loodgieter, hoofdman van de Oude Schutten, schepen van Den Bosch en samen met mr Henrick Pelgrom kommissaris van de wederdopers (later werd zijn zoon Peter hervormd predikant); zijn moeder was Ermgart Jan Alberts Valck van Maren. Yken is in 1560 of 1561 gestorven en werd door Jan Stooters overleefd. Hun kinderen waren:39
A.Emken Jan Stooters40 trouwde met Jan Martijn41, een Spanjaard die van huis uit Juan Pedro Martinez heette.
B.Lyntken Jan Matthijss Stooters42 was gehuwd met de louwer (leerlooier) Cornelis de Moor alias Clockgieters43, die ongeveer in 1574 overleed. Hij was een zoon van mr Jan Jaspars Moer, klokkengieter, en van Anna Henrick Danielssoen. Tot in 1565 had hij zijn vader als klokkengieter geassisteerd.
C.Lysken Jan Thijs Stooters44 kocht in 1565 van haar zuster Lyntken het huis de Gulden Zon in de Hinthamer-
113
 
 straat, dat van hun ouders was overgeërfd, in 1581 droeg zij het op aan haar onmondige zoon Jan, die het terstond verkocht. Jans vader was Goyaert Pijnappel Willems45 uit het Minderbroedersstraatje, weduwnaar van Aleyt Aerts van Reeck, zoon van Willem Jan Boudewijns Pijnappel, gegoed te Moergestel. Jan Goijaerts Pijnappel is in 1594 kinderloos overleden.
D.Aelken Jan Matthijs Stooters46, geboren in 1520. In 1575 werd haar nalatenschap kollateraal gedeeld.
E.Lambrecht Jan Matthijs Stooters, geboren in 1525 en jong gestorven.
F.Zeyns Jan Stooters, geboren in 1526, jong gestorven.
2.Willem Peregrinus47 is in 1499 geboren, studeerde te Leuven, werd priester en was in het onderwijs werkzaam bij de broeders des gemenen levens in Den Bosch. Hij was zijn moeder opgevolgd als patroon van het Bacx-koorke. Op 26 juni 1558 is hij te 's-Hertogenbosch overleden.
3.Katheryn mr Henrick Pelgrom Diercxss48, geboren in 1503, werd vermeld in 1515 en 1519 en moet kort daarna zijn overleden.
4.Margriet mr Henricx Pelgrom de Bye49 is in 1507 geboren. Zij was van Lichtmis 1522 tot Sint-Jan 1529 in de kost bij Ygram van Achelen50, met wie zij vervolgens trouwde. Ygram bewoonde het huis de Groenenburg aan de Markt van Den Bosch, was gewandsnijder van zijn stiel en fungeerde van 24 mei 1546 tot kort voor zijn overlijden op 20 september 1550 als gasthuismeester. Zijn ouders waren Willem van Achelen Gerits, schepen van Den Bosch, en Jacoba Wouters van der Rullen. In tweede echt trouwde Margriet Pelgrom met Dirck Hagens Dirckss51, die uit zijn huwelijk met Beelken Goijaert Wouters elf kinderen had. Dirck was eigenaar van het Witte Schild op de Hoge Steenweg en was in 1575 proviseur van het mans gasthuys by die Van den Broeck gefundeert. Dirck was dan ook een zoon van Dirck Gerit Hagens bij Heyfwich Gerit Henrickss van den Broeck.
5.Laureyns Pelgrom de Bye, volgt onder IV-b.
6.Dierck mr Henrick Pelgrum de Bye52 is in 1511 of 1512 te 's-Hertogenbosch geboren. Als scholier was hij recteur des outaers van den Siteten Name Jhesu, staende inder kercken Sint Jan Evangelist van Den Bosch, hetzelfde altaar waarvoor zijn grootmoeder Aleyt Back begraven was en later ook zijn ouders hun laatste rustplaats zouden vinden. In 1529 werd Dierck aan de universiteit van Leuven geïmmatrikuleerd. Hij studeerde maar kort of zakte voor zijn examens, want
*/115
 later wordt hij nooit met een titel gezien. Zijn altaar raakte hij kwijt toen hij in 1541 trouwde met Agneesken van Ouden53, geboren in 1511 of 1512, dochter van Joost Janss van Auwen, goede man en rentmeester van Den Bosch en proost van de Illustre Lieve-Vrouwebroederschap, en van Lysken Jacops Spykers. In tweede echt trouwde hij met Marie Wellens van den Hanenberch54, een dochter van Wellen Bruystens van den Hanenberch en van Adriaentken van Kessel. Nadat Dierck op 21 juni 1548 te 's-Hertogenbosch was overleden en begraven bij het altaar van Jezus' Naam, hertrouwde zij met Goessen Jacobs van Hedel. De kinderen stammen uit het eerste huwelijk en erfden onder meer de hoeve ten Brant te Sint-Michielsgestel:55
A.Lyntken Dierck Pelgroms56, geboren in 1535 of 1536, trouwde met Jan van den Hoeven Janss57 inde Olyton in of nabij de Vughterstraat, in 1559 haar weduwnaar.
B.Lysken Dierck mr Henricx Pelgrom de Bye58 was in 1558 nog onmondig. Later trouwde zij met mr Gerart Fabri59, tot Gemert natif, zoon van Jan Fabri van Gemert. Hij was advokaat en prokureur te 's-Hertogenbosch en werd benoemd tot pensionaris van de vier kwartieren van de meierij.60 In 1566 beloofde hij de overheid om katholiek te zullen blijven. Als pensionaris van het platteland werd hij in maart 1578 door de hoofdstad gegijzeld om van de boeren graanleverancies en hout en pionierswerk voor de fortifikaties af te dwingen. Omdat Fabri naar de smaak van de gijzelaars onvoldoende bemiddelde om het verlangde te bewerkstelligen, vielen op 11 april dertig soldaten van het Schermersgilde het huis waar hij verbleef binnen, maar de invallers, hem daer nijet vijndende hebben getiert ende gebert als briesschende leeuwen.
116
 
 seggende ten lesten dat hy beschicken zoude datter binnen drie dagen karren quamen, oft dat anders sijn gebeente hem daer af f nijt affdragen en soude, ende hebben eenige van den voorss. soldaten bekent dat indien sij den voirs. Pensionaris gevonden hadden, souden hem op de bolwercken geleyt hebben ende den selven daer zoo lange gestooten ende gesmeten hebben tot dat hys soude genoch gehadt hebben. Gerart Fabri sleet zijn oude dag te Beek bij Aarle. De kinderen uit zijn huwelijk met Lysken Pelgrum waren: Dierck Fabri, schout van Maasland; Maria Fabri, gehuwd met Lambrecht Becx; Theodora Fabri, gehuwd met Jacques van der Meeren; Mechtelt Fabri; Justus Fabritius Fabri; mr Jan Fabri J.U.L., advokaat te Mechelen.
C.Joostken Dierck Pelgrom de Bye61, onmondig in 1555, trouwde met de wijnkoper Marcelis van Gasteren.62 Hij dreef een deftige wijntapperij aan de Pensmarkt in de herberg in Engeland, waar hij de magistratuur van Den Bosch tot zijn klandizie mocht rekenen. Hij werd in 1567 met zijn broer Jacob verdacht van ketterse sympathieën, maar heeft zich weten vrij te pleiten. Zijn ouders waren Gerit van Gasteren en Aleyt van den Eeckart.

IV-b. Laureyns Pelgrum de Bye alias Ketelaers63 is in 1509 te 's-Hertogenbosch geboren. Hij werd op 30 april 1527 door zijn vader geëmancipeerd en erfde van hem het leengoed die Hoevel te Sint-Michielsgestel, waaronder begrepen een omgraven, steenen, leijen huijs. In 1540 kocht hij een huis in de Sint-Jorisstraat, waaraan hij een nieuwe voorgevel liet bouwen en dat hij in 1550 weer verkocht. In 1546, 1550 en 1554 was hij schepen van Den Bosch. Zijn broer Willem was hij in 1558 opgevolgd als patroon van het Bacx-koorke en nog hetzelfde jaar begaf hij een van de kapelanieën aan zijn zoon Peter, na de meer gerechtigde kandidaat te hebben afgekocht. Laureyns trouwde in eerste echt met Geertruyt Wynaents van Resandt64 uit Tiel, daar geboren in 1519 als dochter van Pauwels Wynnaents van Resandt en van Elisabeth Goijaertss Cuypers. Minstens sedert 1550 was hij getrouwd met jonkvrouw Jutta Jans van Veen65, dochter van Jan Robbrechts van Veen van van jonkvrouw Maria Peters van Amerongen, die te Oisterwijk de Wyenberch bezaten en er een altaar stichtten. Op 4 oktober 1562 is Laureyns te 's-Hertogenbosch overleden.
Zijn kinderen66 waren, te beginnen met die uit het eerste huwelijk:
1.Peter Pelgrom de Bye, volgt onder V-a.
117
2.Aelken Laureyns Pelgrom de Bye trouwde met Hans Pijnappels Janss67 en werd moeder van Jan en Geertruyt Pijnappels. Hans was droogscheerder en werd in 1562 poorter van Antwerpen.
3.Lyntken Laureyns Pelgrom de Bye, gehuwd met Hans Henricxs van Nulant.68
4.Elysabeth Laureyns Pelgrom de Bye, volgt onder § 8.
5.Geertruyt Laureyns Pelgrom de Bye69 erfde van haar moeder land te Tiel. Zij trouwde in 1561 of 1562 met Aert Jacobs Ketelaers70 te Keulen, zoon van de Bosschenaars Jacob Hermans Ketelaers bij Anna Jacops Cornelis. Hun kinderen waren: Jacob Aertss, koopman te Keulen en bij Josina Franss vader van Arnout; Geertruyt Aert Jacobs; Jan Aert Jacobs.
De kinderen van Jut van Veen waren:71
6.Jan Pelgrom de Bie72, simpel en innocent, woonde bij zijn zus Cathalyn te Oisterwijk.
7.Mariken Laureyss Pelgrum de Bye, zonder oir overleden.
8.Anneken Lauwreys Pelgrom de Bye73 was begijn op het grote begijnhof te 's-Hertogenbosch.
9.Cathelyn Laureys Pelgromss de Bye74 erfde van haar moeder de huizing Weyenberch te Oisterwijk. Zij trouwde met jonker Johan de Bever75, nadat deze in 1590 a 1594 weduwnaar was geworden van Arnolda of Postulina van Eyck. Hij was een zoon van Cornelis de Bever, kapitein in Spaanse dienst, en van Aleyt Anthonis Beelaerts. In 1611 heette hij archier van wylen syne majesteyt en op zijn grafzerk te Gemonde pencionaris van sijne majesteyt, zodat hij evenals zijn vader militair zal zijn geweest. Johan overleed te Oisterwijk op 22 september 1615 en werd overleefd door Cathelyn.
10.Mr Henrick Pelgrom de Bye76 werd op 29 augustus 1569 ingeschreven aan de universiteit van Leuven, waar de titel magister verwierf. Hij werd priester en moet waarschijnlijk worden geïdentificeerd met de Heusdense kanunnik Henricus Pelgrem. Van zijn vader erfde hij het patronaatschap van het Bacx-koorke. Op 4 of 24 mei 1580 is heer Henrick overleden.

V-a. Mr Peter Pelgrom de Bye77 is in 1543 of 1544 in Den Bosch geboren. Zijn vader, patroon van het Bacx-koorke, collateerde in 1558 aan hem een van de beneficies en moest daarvoor een kandidaat met betere papieren uitkopen met een lijfrente. Om de schijn van simonie of handel in kerkelijke ambten te vermijden werd daartoe de hulp ingeroepen van de wilhelmieter prior Symon Pelgrom de Bye, die zijn klooster als tussenpersoon de lijfrente liet verkopen. Peter ging in 1563 te Leuven studeren en trouwde 		118
in 1569 of kort daarna met een Bossche jongedochter, genaamd Anna Jacob Ketelaers.78 Zijn beneficie raakte hij door het huwelijk kwijt; in plaats daarvan kreeg hij het patronaatschap van het Bacx-koorke. Anna was een dochter van de olieslager Jacob Jan Ketelaers, -in 1552 deken van de Bossche mulder-, en van Hadewich Jacob Cornelis. Meester Peter was in 1594, 1597, 1600, 1603, 1604, 1608, 1609 en 1612 schepen van Den Bosch en in 1603 e.v. bovendien kerkmeester van de Sint Jan. Van zijn moeder erfde hij een leengoed te Zoelen in Gelderland. In 1571 verkocht hij een huis bij de Korenbrug in Den Bosch. Op 13 februari 1618 is Peter Pelgrom te 's-Hertogenbosch gestorven.
Zijn kinderen bij Anna waren:79
1.Jacques Pelgrom de Bie, volgt onder VI-a.
2.Elias Pelgrom de Bye80 woonde te Breda. In 1599 was hij een van de begunstigers van de restauratie van het schip van de kerk van Princenhage. Hij is ongehuwd overleden.
3.Pauwels Pelgrom de Bie, volgt onder VI-b.
4.Johan Pelgrom de Bie, volgt onder VI-c.
5.Laureys Pelgrom de Bie, volgt onder VI-d.

119
VI-a. Jacques Pelgrom de Bie81 trouwde op 21 januari 1603 in de Sint-Janskerk te 's-Hertogenbosch met Jenneken Adriaen Brox82, de weduwe van jonker Lucas van Eijck.83 Haar moeder heette Jutken. Het is onbekend wanneer Jacques hertrouwde met Johanna Habraken. Hij woonde sinds 1618 naast het klooster Achter de Tolbrug op de Oude Huls aan de Weversplaats.
Zijn kinderen waren:
1.Anna Pelgrom de Bie, ongehuwde jongedochter.
2.Hendrina Pelgrom de Bie, ongehuwde jongedochter.

VI-b. Pauwels Pelgrom de Bie84 werd (na de reductie van Den Bosch in 1629?) gereformeerd. Hij bewoonde achter de mandemaeckers bij de Haven zijn huis genaamd in Collen ofwel In Ceulen; de daarachter gelegen erffenisse metten buckenhangen ende spaenhuijs verkocht hij in 1629. Op 31 oktober 1632 kreeg hij een instruktie als substituijt van den policiemeester en opsiender vande gemeene stadts wercken ende stadts arbeyders van Den Bosch. In die funktie wordt hij meerdere malen in de stadsrekeningen gezien ter gelegenheid van openbare festiviteiten. Zo leverde hij pektonnen bij de victories van Maastricht (1632), Rijnsberg (1634), Schenkenschans (1636), Breda (1637) en op de Spaanse vloot (1639). Zijn vrouw was Anna Izaaks Molemans85, een dochter van Isaec Janss Ketelaers bij Elizabeth Gerard Molemans. Haar kinderen86 verkochten in 1649 'Keulen', eene huisinge, erve, hof, coockhuis met eenen backhoven daer in:
1.Isaac Pelgrom de Bie.87 In 1649 was de 39 jaar oude Isaac Pelgrums een van de zes ruiters die een partij van tweeëentwintig runderen in beslag genomen hadden, waarover het licent zou zijn verzwegen.
2.Hester Pauwels Pelgrom de Bie88 trouwde te 's-Hertogenbosch op 20 mei 1635 met Gerrit Cornelis van Wustenberch89, toen ruyter onder den heer ritmeester Bergaengien. Hij was een telg van de familie De Bruijn te Bavel, die daar hoevenaars waren op de Woestenberg. Gerrit vestigde zich te Breda, waar hij een postje kreeg als portier van de Bossche-
182
 poort. In 1664 kocht hij met zijn vrouw een huis aan het Gasthuiseinde naast zijn eigen huis. Een van beide huizen heette de Engel, aan het andere was een leerlooierij verbonden. Geerit de Bruijn overleed te Breda op 8 juli 1670. Hestherken, zijn weduwe, kocht in 1677 het huis het cleijn Beerken in de Veter- of Sint-Jansstraat te Breda. In hetzelfde jaar verkocht zij een boerderij te Teteringen.
Haar kinderen waren:
A.Pieter de Bruyn, eigenaar van de Engel op het Gasthuiseinde.
Hij trouwde met Maria Louissen.
B.Jan de Bruyn, in 1694 soldaat onder de Rijnsgraaf te Brussel.
C.Cornelis de Bruyn te Zaltbommel en 's-Gravenhage.
D.Paulina de Bruyn, gehuwd met monsr Johannes de Spa, guarde du corps van syne maijesteyt van Groot Brittaigne. Hieruit een familie Dispa te 's-Gravenhage, Hilvarenbeek en Turnhout.
E.Anna de Bruyn.
F.Symon de Bruyn, trouwde met Christina Louissen Silvie of Silve.
3.Anna Pelgrom de Bie trouwde in 1653 met Christiaen Donners of Donders te Sittard. Als haar kinderen worden in 1701 Barbara Donners te 's-Hertogenbosch en Lauwreyns Donners te Utrecht genoemd.
4.Lysbeth Pauwels Pelgrim de Bie90 trad op 4 januari 1641 te 's-Hertogenbosch in ondertrouw met Ponts Pieterssen van Santen te 's-Gravenhage. Zij hertrouwde met Odolph Janssen Snel91, bode van Den Bosch op Amsterdam, weduwnaar van Anna Aerts van Ortten en Reinora Willems. Zij maakte in 1670 en in 1680 samen met hem testamenten. Nadat Odolph in het najaar van 1680 was overleden, beschreef Lysbeth aan haar neven en nichten Pieter de Bruijn, Isaacq Nijehoff, Barbara, Pauwels en Laureys Donders sommen gelds, aan haar zus Hesther haar fluwelen mantel en haar trouwring, aan haar zus Petronella een eiken kast, haar diamanten ring met drie stenen, een zijden tabberd en een zijden rok; zij maakte haar stiefkinderen Clara, Maria en Anna Snel tot haar achtereenvolgende universele erfgenamen.
5.Petronella Pelgrom de Bie92 (zij signeerde Peternel Pelgrom) is in 1626 geboren in Den Bosch en vestigde zich als echtgenote van Peeter Nijehoff (Nieuwhof) te Zaltbommel. Daar is zij op 11 oktober 1715 overleden.

183
VI-c. Mr Johan Pelgrom de Bye93 is op 8 april 1593 te 's-Hertogenbosch gedoopt. Hij ging in 1611 of 1612 te Leuven studeren en bracht het daar in 1618 tot licentiaat in de beide rechten. Daarna woonde hij als advokaat in Den Bosch. Hij was in 1623 opzichter van het katechesatieonderwijs in zijn parochie (Sint Jan), in 1624 kerkmeester van de Sint-Janskathedraal en in 1621, 1627, 1629, 1630, 1633, 1641 en 1642 schepen van Den Bosch. Bij het begin van het beleg van de stad door Frederik Hendrik werd hij aangesteld tot opzichter van een deel van de stadswallen. Na de overgave in 1629 was hij een van de twee katholieke schepenen die in hun ambt werden gekontinueerd. Wel leidde de protestantisering van de stadsregering reeds in december 1629 tot zijn ontslag als weesmeester. Anders dan zijn broers Pauwels en Laureyns werd Johan niet gereformeerd, integendeel, hij beheerde ten behoeve van de gesupprimeerde jezuïeten twee voor de protestanten verzwegen studiebeurzen en bovendien werden twee van zijn zoons priester. Johan Pelgrom de Bye woonde in de Verwerstraat, waar hij in 1635 een huis had gekocht. Hij was gehuwd met Maria Boudewijns van Nertingen94, dochter van Hendrick Boudewijns van Nertingen en van Elisabeth Henrick Wouterssen van Ravensteyn. Als weduwe, minstens sinds 1650, beheerde zij de verzwegen studiebeurzen. Zij is in 1672 overleden.
Haar kinderen waren:95
1.Peter Pelgrom de Bie S.J.96 is omstreeks 1627 in Den Bosch geboren. Hij studeerde aan de universiteit van Leuven, werd jezuïet en overleed in het huis van die orde te Antwerpen op 5 augustus 1679.
2.Isabella Maria Pelgrom de Bie97, gedoopt te 's-Hertogenbosch op 26 september 1631. Zij trouwde met de Mechelse jonker Maximiliaen van den Driessche98, met wie zij aanvankelijk in Den Bosch woonde en die op 30 januari 1697 in de Dylestad overleed. Op 18 oktober 1711 overleed daar kinderloos Maria Isabella.
3.Hendrick, te 's-Hertogenbosch op 8 augustus 1633 gedoopt en jong gestorven.
4.Herman Pelgrom de Bie, volgt onder VII-a.
5.Rombout Pelgrom de Bie99 is op 25 juni 1642 in Den Bosch gedoopt; zijn overachterneef mr Rombout Rombouts M.D. was zijn peter en vermaakte hem ƒ 500. Hij ging in 1664/65 te Leuven studeren, werd priester en resideerde daarna te 's-Hertogenbosch tot hij daar op 28 november 1719 overleed. Hij voerde de titel jonker.

184
VII-a. Jonker Herman Pelgrom de Bie100 is op 3 januari 1636 te 's-Hertogenbosch gedoopt. Evenals zijn broers studeerde hij te Leuven; hij was de eerste bursaal van het door dr. Rombout Rombouts gestichte studiefonds. Herman bewoonde het van zijn ouders geërfde huis in de Verwerstraat. Hij verwierf daarenboven eene steene huysinge, genaemt den Roudonck te Haaren en kocht in 1672 het jachtrecht met roerschilt ende ander jachtgetuygh van Geffen. Ten behoeve van zijn gereformeerde verwanten voerde hij de financiële administratie over het Bacx-koorke. Toen hij in 1662 door zijn Amsterdamse neef Laureys Pelgrom de Bie, patroon van de kapel, voor een van de beneficies werd voorgedragen, werd deze collatie door de Staten-Generaal verboden, omdat jonker Herman katholiek was. Op 5 januari 1702 is Herman overleden. Hij was proost geweest van de Illustre Lieve-Vrouwebroederschap. Zijn weduwe bleef Catharina Nagelmaeckers101, dochter van de Bossche advokaat mr Hendrick Nagelmaeckers en van Anna Maria Houbraken. Op 20 mei 1680 was zij te 's-Hertogenbosch met Herman getrouwd en op 28 september 1719 is zij overleden.
Haar enige kind was:
1.Anna Maria Pelgrom de Bie102 is op 11 februari 1682 te 's-Hertogenbosch gedoopt en trad daar op 3 februari 1703 in ondertrouw met jonker Maximiliaen Anthony de Ghistelles103, een katholieke ritmeester of majoor van de cavalerie in Staatse dienst. Hij werd evenals zijn schoonvader proost van de Lieve-Vrouwebroers in Den Bosch. In 1726 wordt hij vermeld als proviseur van het manhuis van Esch. Hij woonde met zijn vrouw in haar woning in de Verwerstraat. Op 12 februari 1750 werd Maximiliaen in de Sint-Janskerk begraven. Anna Maria Pelgrom de Bie overleed in de nacht van 23 op 24 april 1759 en volgde hem op de 28ste in het graf. Zij liet in de Verwerstraat het huis met stal, koetshuis, achterhuis, tapijten, behangsels, schoorsteen, spiegels en schilderijen, waaronder de brand van Troyen, na, het omwaterde stenen slotje den Elzenbosch te Nuland, het graf van haar in 1559 gestorven overoudtante Kathelyn Pelgrom de Bye in de Sint Jan en een aan Symon Pelgrom de Bye (1508-1572) toegeschreven genealogisch en heraldisch handschrift over haar familie. Zij had geen kinderen, zodat met haar de katholieke tak van de familie uitstierf.

VI-d. Laureyns Pelgrom de Bie104 werd gereformeerd en vestigde zich in het Gelderse Heerewaarden, waar hij het ambt van richter bekleedde. Van zijn vader erfde hij het patronaatschap van het Bacx-koorke. Op 3 april 1626 is hij overleden. Zijn weduwe, 		185
Machtelt Prick105 uit Emmerik, ging te 's-Hertogenbosch wonen. In 1638 was zij de bewoonster van het huis in de Clarastraat, dat tot het vermogen van het Bacx-koor behoorde.
De kinderen uit dit huwelijk waren:
1.Jacob Pelgrom de Bie, volgt onder VII-b.
2.Hendrick Pelgrom de Bie, volgt onder VII-c.
3.Geertruyt Pelgrom de Bie106 is in 1613 geboren. Te Sloten trouwde zij op 13 mei 1640 met Laurens Berghmans, die toen als lakenbereider aan de Bloemgracht te Amsterdam woonde. Hij was in 1612 geboren te Sittard. Toen hij op 20 maart 1641 zijn testament maakte, woonde hij aan de Egelantiersgracht. Laurens Barchman is op 19 februari 1664 te Amsterdam begraven, Geertruyt Pelgrom op 23 juli 1664.
4.Peeter Pelgrom de Bie107, slechts vermeld in 1630. Hij woonde toen te Bemmel bij Nijmegen.

VII-b. Jacob Pelgrom de Bie108 was de eerste protestantse lekenrector van het Bacx-koorke. Toen in 1636 de priester Gerardt van den Heuvel was overleden, kollateerde zijn broer Hendrick op 5 mei als patroon het vakante beneficie op Jacob. Tien dagen later approbeerden de Staten-Generaal deze kollatie, mits doende professie vande gereformeerde religie. In 1638 kwam hij in konflikt met Peter Schuyl, rentmeester van de geestelijke goederen te 's-Hertogenbosch, die de annex aan de kapelanieën van het Bacxkoorke gestichte godslamp en de spynde Bacx-, de jaarlijkse uitdeling van 10 mud rogge aan de armen-, opeiste.
Jacob werd op 18 maart 1642 beëdigd als poorter van Den Bosch. Hij woonde daar als droogscheerder en lakenverkoper aan de Haven. Het jaar daarvoor was hij op 15 juni getrouwd met Anna Momboirs109 uit Empel, dochter van Arnt Momboers en van Josina Hannarts. Na het sluiten van de vrede van Munster werden vele bestuursfunkties in de meierij geprotestantiseerd. Jacob Pelgrom profiteerde van deze politiek door in september 1651 aan de Staten-Generaal te verzoeken gebeneficieert te worden met het secretaris-, dijckschrijver- ende polder schrijver ampt tot Empel ende Meerwijck int' quartier van Maeslant bij s'Hertogenbosch, in plaetse van Johan van der Meer, sijnde van de paepsche religie. Hij werd prompt aangesteld en nog in hetzelfde jaar liet hij de katholieke president van Empel afzetten. Hij kreeg van de Staten-Generaal geen toestemming om als sekretaris van Empel in Den Bosch te wonen. In 1662 werd hij verweten een schelmachtich ende partijdich sekretaris te zijn en is hij overleden. Weduwe Anna kreeg in 1671 van de patroon van het Bacx-koorke, Laureijs Pelgrom, voor het leven het vruchtgebruik van de patro-
186
naatsweide in de Wolfsdonk.
Van Jacob en Anna zijn de volgende kinderen bekend:
1.Anna Pelgrom de Bie110, geboren in 1642 en op 24 juli katholiek te 's-Hertogenbosch gedoopt. Zij woonde als jonge joffer op het begijnhof te Amsterdam, waar zij op 20 maart 1724 is overleden. In 1697 had zij voor ƒ 1200 een van de vier plaatsen als bestelster van de Hamburger brieven gekocht. Zij liet een huis, bestaande uit twee woningen onder een dak, na aan de Raamgracht benoorden de Ververstraat, ƒ 3000 waard.
2.Catharina Pelgrom de Bie werd op 8 september 1688 als jonge dochter begraven te Amsterdam waar zij had gewoond in de Derde Koningsstraat.
3.Laureyntius Pelgrom de Bie111 werd in 1662 aangewezen als opvolger van zijn vader als rector van het Bacx-koorke, maar overleed nog hetzelfde jaar zonder het beneficie in bezit te hebben genomen.
4.Hendrick Pelgrom de Bie112 is in 1659 in Den Bosch geboren en vestigde zich als lakenkoper te Amsterdam. Daar trad hij op 21 augustus 1694 in ondertrouw met Anna Elizabeth van den Bosch uit Goch. In 1714 kochten beide echtelieden voor 2000 gulden een leerlooierij aan de Baangracht. Hendrick werd op 7 januari 1718 te Amsterdam begraven. Hij had geen kinderen. In zijn nalatenschap zaten vier huizen aan de Baangracht tussen de Reguliersgracht en de Vijzelstraat, een achterhuisje daarachter en een huis in de Kalvaarsgang op de Prinsengracht bij de Runstraat.


187
VII-c. Hendrick Pelgrom de Bye113 is in 1604 geboren. Hij werd voor het eerst vermeld in 1629, toen hij lidmaat werd van de Nederduits Hervormde Gemeente te 's-Hertogenbosch. Daarmee werd hij lid van een selekt gezelschap, dat eind 1629 bestond uit 200 personen, onder wie 20 Bosschenaars. In 1631 was Hendrick diaken van de hervormde gemeente. Bij zijn aanneming als lidmaat heette hij ondermajoor van Den Bosch, woonachtig in de Ververstraet in de Bier-wagen en sijnde van elders tot s'Hertogenbossche comen wonen nae het overgaen der stadt. De Vergulde Bierwagen in de Verwerstraat was in die tijd een bierbrouwerij en inderdaad werd op 5 maart 1630 in de stadsrekening 7 gulden 8 stuivers verantwoord aen Henrick Pelgrom voor een aeme biers byden heeren schepenen geschoncken die den heere Gouverneur binnen gebrocht hebben. Terstond na de overgave van de stad op 14 september 1629 werden Peter Donck en de biersteker Henrick Pelgrom de Bie aangesteld tot ondermajoors. In de stadsrekening 220
worden ze omschreven als substituyten van myn heer den Wachtmeester, byden heeren schepenen aengenomen om de wachten te visiteren ende rontsomme van brant ende kerssen te besorgen, daer van, elcken van hen ter maent toegevuecht 9 gulden.
Hendrick trouwde te Sloten op 23 juni 1630 met Mariken Rodenburgh.114 Zij was in 1607 te Amsterdam geboren als onwettig kind van Emanuel Rodenburgh, die na een avontuurlijke handelsreis naar Bali in 1607 ambtenaar was geworden van de thesaurie extra-ordinaris van Amsterdam. In zijn testament van 1626 liet hij aan zijn bastaards Maritgen en Jacob: alle de huysraet, imboel, schilderyen, silverwerck, linnen en wollen clederen by hem codicillateur natelaten; Ende daer en boven noch uyt syne goederen te samen de somme twee duysent carolus guldens eens / tot hare alimentatie. In 1636 verhuisde Hendrick met zijn gezin naar Amsterdam, waar hij op 16 november werd gepoorterd. Over zijn afscheid van Den Bosch zegt de stadsrekening van 1636-1637: Item prima Novembris 1636, aen Henrick Pelgrom, onder-majoor deser Stadt ende schryver aende Stadts poorten, voor een vereeringhe, dat den selven de voerscreven ampten heeft verlaeten ende voortaen ten proffyte vande Stadt sullen werden gemesnaseert, mitsgaders voor andere consideratien, den selven toegevuecht de somme van 600 gulden. Deze som had hij nodig om het ambt van Provoost van de Burgerije te Amsterdam te kunnen kopen. Als provoost, beter gezegd hoofdprovoost, had Hendrick tien provoosten onder zich, die onder meer als armenjagers belast waren met de handhaving van de openbare orde. De hoofdprovoost was een van de vier substituutschouten van de stad. Een disciplinair onderzoek naar Henricks personeel in 1649 leverde een vernietigend rapport op; de meeste onderprovoosten worden afgeschilderd als alcoholist, kwaadspreker, werkweigeraar, ziek, oud, invalide (een van hen is al vier jaar blind) of onnozel.
Hendrick was zijn vader opgevolgd als patroon van het Bacxkoorke. Al snel na de reductie van Den Bosch ondernam hij stappen om de beide beneficies van de priester-rectoren af te nemen en aan zijn naaste verwanten te konfereren. Omdat artikel 3 van het capitulatieverdrag de religieuzen voor het leven in het genot van hun geestelijke inkomsten liet, moest Hendrick wachten op het overlijden van de rectoren. Pas in 1636 en 1638 kon hij zodoende van zijn patronaatsrecht gebruik maken. Op 9 februari 1654 werd Hendrick Pelgrom de Bie te Amsterdam begraven. Zijn weduwe volgde hem op 29 januari 1672; zij had blijkens de begrafenisakte gewoond in de Houtuijnen by de Roobrugh.
Haar kinderen waren:
1.Laurens Pelgrom de Bie115 is op 28 augustus 1631 te 's-Her-
221
 togenbosch gedoopt. Hij volgde zijn vader op als provoost van de burgerij van Amsterdam. In 1674 werd de waarde van zijn onroerend vermogen geschat op 1000 gulden. Laurens overleed ongehuwd en kinderloos. Zijn begrafenisakte noemt hem eleijker ende profoos op Delf se Bierkaij.
Ook als patroon van het Bacx-koorke was Laurens zijn vaders opvolger. Zijn broers Peter, Barent en Emanuel bedacht hij elk met een beneficie, maar bij de eerste collatie werd de familie het slachtoffer van een beneficiejacht, waarover meer volgt in bijlage A. Voor hij in 1654 patroon werd, was Laurens beneficiant van een van de twee porties in de stichting, gevaceerd door het overlijden van de priester Adriaen Schellekens. De Staten-Generaal approbeerden zijn collatie op 13 december 1638.
2.Peter Pelgrom de Bie116 is in 1634 in Den Bosch geboren. Uit het resolutieboek van de burgemeesters van Amsterdam de dato 30 januari 1653: Hendrick Pellegrom versouckt dat sijn soon Petrus Peregrinus, de triviale schole gepasseert hebbende, syn verdre studium in het collegie van hare Groot Mogenden tot Leijden ten laste deser stede mach bevorderen, en voorts voltrecken. Is voor dese tijt geëxcuseert. Anderhalf jaar later werd Peter als alumnus door de stad aangenomen. Peter Pelgrom de Bie werd in het burgerlijke leven postmeester van Hamburgh, kantoor op Dachterburghwal over de brouwerij vande Bergh, welke post door de burgemeesters tegen een ferm officiantengeld aan vier personen werd vergeven. Zijn vermogen in onroerend goed werd in 1674 getaxeerd op ƒ 9.000.
Na tien jaar lang te hebben geprocedeerd tegen Hendrick Aelstius, die in 1662 als niet-bloedverwant een beneficie had ingepikt, presenteerde Laureys Pelgrom de Bie, Peters broer en patroon van het Bacx-koorke, hem op 25 oktober 1672 aan de Staten-Generaal als rector; vier dagen later volgde de collatie en op 29 december de approbatie van Hoog Mogenden. Op 24 augustus 1676 verpachtte hij met zijn broer en conrector Emanuel Pelgrom de Bie voor 380 gulden per jaar gedurende 4 jaar de inkomsten van de beneficies aan Jacob de Bye, notaris te 's-Hertogenbosch en sedert lang rentmeester van het Bacx-koor. Op 7 augustus 1679 is Peter ongehuwd en kinderloos te Amsterdam overleden.
3.Elisabeth Pelgrom de Bie, volgt onder VIII-a.
4.Barent Pelgrom de Bie117 is op l augustus 1639 te Amsterdam gedoopt. Hij werd op 24 oktober 1664 koster van de Zuiderkerk aldaar. Op de dag van zijn ambtsaanvaarding schreef hij
222
 in het doopboek:
Doen Astenbrinck vertrock van hier na 's hemels troon,
Wiert van syn Suyderkerck de wacht my aangeboon;
Te letten staet my dan op my en op myn Kerck
Tot dat de ziel heeft Godt, het lichaem eene serck.
MIIn heIL en Vaste toeVerLaet Is aLtoos GoDt:
Hy sterck my in myn plicht, so werd ick niet bespot.
De stad betaalde hem jaarlijks 300 gulden voor deze funktie. Op 23 december 1671 trad Barent te Amsterdam in ondertrouw met Brechtje Felbier118, aldaar gedoopt op 22 mei 1633 en begraven op 6 januari 1682. Zij was een dochter van Frangois Felbier en Aeltjen Diercx. Hun huwelijk bleef kinderloos.
Minstens sedert 1679 was Barent Pelgrom de Bie rector van het Bacx-koortje. Van zijn hand is de volgende brief aan het kerkbestuur van de Sint Jan van 10 oktober 1682 bewaard gebleven, waarin hij begint te vertogen dat hij van den bloede is van Gyssel Back en vervolgt: ... soo wert dan cirieuselijck versacht vanden suppliant aende edele heeren kerckmeesters der selver kerck om te moogen hebben vrijheijt om 't selve koorken schoon te laten maken op sijne kosten, als wanden te witten en t'geen daer toe is toebehoorende. Oock t'goet dat hij dat hij suppliant nu twee jaaren geleden gesien heeft, doen daer instaende, daer in niet magh geplaedts werden, als weesende gereetschap voor een gravemaker. t'Welck hij suppliant is denckende op t'ziraet van C selve koorken, dat de voornoemde heeren kerckmeesters gelieve de goetheijt te hebben om t'selve toe te staen om het te moogen suijveren van alle vervalle vuijligheijt, sulcke toestaende en t'selve rijn en leedigh te moogen houden. Sal de kerck ziraet staen.
Op 24 december 1686 is Barent Pelgrom de Bie onder het kostersstoeltje in de Zuiderkerk begraven. Hij had bij de kerk in de Zandstraal gewoond en liet een huis na in de Pieter Jacobsdwarsstraat tegenover het Steenhouwerssteegje, ter waarde van ƒ 1800.
5.Emanuel Pelgrom de Bie, volgt onder VIII-b.
6.Macheltje Pelgrom de Bie119 is in 1645 te Amsterdam geboren en trad daar op 18 januari 1669 in ondertrouw met Johannes te Lier120 sive Telier, weduwnaar van Albertje Kinchuijsen. Zijn onroerend vermogen was in 1674 ƒ 1800 waard. Hij woonde op de Binnen-Amstel en was havenmeester van de stad. Minstens sinds 1715 woonde Macheltje als kinderloze weduwe bij haar zus Aletta te 's-Hertogenbosch, waar zij op
223
 6 juli 1715 samen testeerden. Te Amsterdam werd zij op 7 maart 1718 begraven.
7.Aletta Pelgrom de Bie121 vestigde zich te 's-Hertogenbosch en lijkt rentmeesteres van het Bacx-koorke te zijn geweest, aan haar werden althans verschillende bescheiden overgedragen die vanouds onder de rentmeesters berustten. Als moeye Aletta Pelgrom keerde zij met haar achterneef jonker Herman Pelgrom de Bie (VII-a) de koorrevenuen uit aan de rectoren. Op 18 april 1719 is zij in Den Bosch ongehuwd gestorven. De familieleden kontrakteerden daarna de Bossche notaris Florentius van Woerkom op zodanigen voet & conditie als in't brede staat vermeit in zekere missive van onze voorschreven moei je Aletta Pelgrom (op 13 augustus 1715 gericht aan Van Woerkom).

VIII-a. Elisabeth Pelgrom de Bie, te Amsterdam gedoopt op 15 februari 1637 en daar op 15 februari 1664 in ondertrouw getreden met Philip Engebrecht.122 Deze was op 14 oktober 1635 te Amsterdam gedoopt als zoon uit het huwelijk van de makelaar Jan Engebrecht en Annetje Barents. Philip kreeg een admissie tot notaris en in 1666 een aanstelling tot substituut-schout van de stad Amsterdam op een jaarlijkse wedde van ƒ 800 plus ƒ 50 kledinggeld. In de laatste kwaliteit werd hij tijdens het aansprekersoproer in 1696 door het woedende volk bedreigd, maar zijn huis ontsnapte aan een plundering. In 1708, op zijn sterfbed, deed hij met behoud van de inkomsten ten behoeve van zijn zoon Hendrick afstand van zijn politiële ambt. Elisabeth Pelgrom de Bie woonde toen zij overleed achter de Munnickliesel en werd op 4 oktober 1694 te Amsterdam begraven. Schout Engbrecht volgde haar op 12 mei 1708 in het graf.
Hun kinderen waren:
1.Hendrick Pelgrom Engebrechts123 is op 24 juni 1665 te Amsterdam gedoopt. In 1692 kreeg hij een stedelijke aanstelling tot procurator en eind januari 1708 volgde zijn aanstelling tot substituut-schout als opvolger van zijn vader, die toen geen half jaar meer te leven had. Van 1679 tot zijn overlijden op 13 juli 1724 was Hendrick rector van het Bacx-koorke. Zijn nalatenschap vertoonde een deficit van ƒ 4.449:12:0. De nabestaanden plaatsten in de Amsterdamsche Courant van 16 september 1724 de volgende advertentie: Dingsdag den 26 September en volgende dagen, zal men ten huyze van wylen Hendrik Pelgrom Engebregt, op de Gelderse Kaey by de Stormsteeg tot Amsterd., verkopen een schone verzameling van Latynse, Franse, en Nederduytse Boeken, van de beste soort, meest op groot papier, alle heerlyk gebonden, waer
224
 onder eenige Miniaturen en konstige afgezette werken, benevens een verzamelde Atlas van de beste Kaerten en Printen, door den beroemden Dirk Jansz. van Zanten afgezet, in 4 vergulde banden, als ook eenige uytmuntende Rariteyten; waer van de Catalogus te bekomen is te Leeuwaerden by Halma, Deverter van Wesel, Uytregt van de Water, Dort van Braem, Rotterdam Beman, Delft Boitet, Hage van Thol, Leyde Severinus, Haerlem van Lee en te Amsterdam bij J. Oosterwyk en J. Mol. De publieke verkoop bracht ƒ 4.188:4:0 op.
2.Anna Engebreght124 is op 6 maart 1667 te Amsterdam gedoopt en werd daar op 29 augustus 179 begraven. Zij was ongehuwd en kinderloos en liet in de Pieter Jacobsdwarsstraat een huis ter waarde van ƒ 2500 (minus ƒ 62:10:0 erfpacht) na.
3.Johan Engebreght125, te Amsterdam gedoopt op 11 september 1669. In 1694 kreeg hij van de magistraat een aanstelling tot onbezoldigd assistent-substituutschout, met ingang van 1698 toucheerde hij een wedde van ƒ 300 per jaar. Op 7 mei 1704 is hij als vrijgezel te Amsterdam gestorven.
4.Maria Pelgrom Engebrecht126 werd op 18 januari 1671 te Amsterdam gedoopt en erfde in 1679 van haar oom Laurens Pelgrom de Bie de weide bij Den Bosch, waaraan het patronaatsrecht van het Bacx-koorke was verbonden. Onder haar bewind werd de stichting, waarover nimmer de verplichte tertiën waren betaald, deels afgetakeld (zie bijlage B). Maria trouwde te Amsterdam op 28 november 1699 met Hercules van Loon127, die daar op 6 april 1667 was gedoopt als zoon van de koopman Matheeus van Loon en van Johanna Roch. Hercules was bedienaer des Goddelijcken Woorts aen de Caap vande Goede Hoop. Maria hertrouwde in Zuid-Afrika met Willem Helot128, tweede persoon van wege de Compagnie aand' Caap. Zij keerde later terug naar Amsterdam en werd daar op 12 januari 1736 begraven als de weduwe Van Loon, uijt het huijs van M. Borrius op de Haerlemmerdijk bij de Eenhoornsluijs.
Haar kinderen waren:
A.Philips van Loon129, rond 1700 geboren aan de Kaap de Goede Hoop, kreeg van zijn moeder als patrona in augustus 1724 een aanstelling tot rector van het Bacx-koorke; hij volgde zijn oom Hendrik Pelgrom Engebreght op en heet in de collatie-akte Philips Pelgrom van Loon. In 1724 of 1725 is hij overleden.
B.Mattheeus van Loon, vermoedelijk als kind gestorven.
5.Machtelt Engebrecht, te Amsterdam gedoopt op 26 augustus 1676, trad daar op 17 juni 1712 in ondertrouw met Pieter Boeteman130 op de Raamgracht bij de Zandstraal. Deze was
225
 op 9 augustus 1685 te Amsterdam gedoopt als zoon van Dirck Boeteman, boekdrukker op de Singel, en van Sara Verryk. Pieter erfde van zijn vader de drukkerij en papierhandel in de Munnikenstraat en gaf in 1712 'De Kruisheid of het Leven van den Apostel Paulus' van J. van Hoogstraten en Philalethes' 'Brieven' uit. In augustus 1713 verkocht hij de drukkerij, die bestond uit vier drukpersen (ƒ 10, ƒ 71, ƒ 106 en ƒ 73); in december van hetzelfde jaar kreeg hij een stedelijke admissie tot makelaar. Nadat Boeteman op 18 februari 1719 was gestorven, trad Machtelt te Amsterdam op 24 december 1722 in ondertrouw met Anthony Groen op de Singel, weduwnaar van Maria van de Heijde, zoon van de wolscheerder en makelaar Jan Paulusse Groen en van Maria van Westerhoff, die op de Nieuwe Zijds Achterburgwal woonden. Anthony was op 5 februari 1687 te Amsterdam gedoopt.
Een van Machtelts kinderen, die allen op jeugdige leeftijd overleden, was:
A.Philip Hendrik Pelgrom Boeteman131, te Amsterdam gedoopt op 21 januari 1714 en daar op 24 mei 1725 gestorven. Hij volgde in 1724 of 1725 zijn neef Pelgrom van Loon op als rector van het Bacx-koorke.
6.Aletta Engebrecht, te Amsterdam gedoopt op 12 februari 1681, vestigde zich met haar man Johan van Rossum (Bassenn?) te Archangel, waar zij in 1719 kinderloos kwam te overlijden.

VIII-b. Emanuel Pelgrom de Bie132, schipper in de Utrechtsestraat, werd op 23 januari 1642 te Amsterdam gedoopt en daar begraven op 20 september 1673. Op 9 december 1668 was hij te Amsterdam getrouwd met Femmetje Duysentdaelders133, dochter van de chirurgijn Willem Duysendaelders en van de predikantendochter Dieuwertje Laurentius, gedoopt op 17 januari 1647. In 1675 hertrouwde zij (ondertrouw op 21 juni te Amsterdam) met de ijzerkramer Cornelis Brill. Haar kinderen kregen toen voor hun vaders goed ƒ 500 toegewezen, een bedrag dat spoort met het in 1674 opgegeven vermogen aan onroerend goed ter waarde van ƒ 1000. Als weduwe Brill kocht Femmetje in 1683 voor ƒ 3400 een huis (naast haar eigen huis) in de Utrechtsestraat tussen de Keizersgracht en de Kerkstraat; in 1698 kocht zij in dezelfde straat tussen de Baangracht en de Utrechtsedwarsstraat een huis voor ƒ 4300 en in 1717 kocht zij voor ƒ 1000 een erf aan de Amstel (nr 334), waarop zij een vierde huis liet bouwen. Femmetje begon het bescheiden fortuin van de Amsterdamse Pelgrom de Bie's (en later de familie Bilderdijk) te leggen. Op 5 januari 1720 werd zij te Amsterdam begraven.
Haar kinderen
226
werden uit de eerste echt geboren:
1.Hendrik Pelgrom de Bie134, te Amsterdam gedoopt op 25 februari 1670, volgde zijn oom Peter Pelgrom de Bie in 1679 op als rector van het Bacx-koorke. Hij overleed in hetzelfde jaar.
2.Debora Pelgrom de Bie is op 10 januari 1672 te Amsterdam gedoopt en trouwde te Sloterdijk op 14 oktober 1694 met de apotheker Jan Valck135, te Amsterdam geboren in 1665, zoon van de op de Keizersgracht woonachtige Dirck Valck en Dirckje Tjebbes. Jan kocht in 1723 voor ƒ 10.900 een huis op de Prinsengracht tegenover de Noorderkerk, op de noordhoek van de Scheepjesgang. Uit dit huwelijk werd Emanuel Valck136 geboren, die eerst predikant was te Velsen en nadien te Vianen.
3.Emanuel Pelgrom de Bie, volgt onder IX-a.
4.Maria Pelgrom de Bie137, te Amsterdam gedoopt op 24 januari 1674 en tweelingzuster van Emanuel, trouwde te Abcoude op 29 juli 1707 met Pieter Koornhart op de Prinsengracht, te Amsterdam gedoopt op 30 maart 1666, zoon van Otto Koornhart en Margrita Branthout. Zij hertrouwde (ondertrouw Amsterdam, 9 mei 1727) met Jan Berger138 (1687-1745), zoon van Jan Berger M.D. en van Maria Duysentdaelders. Hij was koopman en bewoonde op den Binnen Amstel bijde Amstel sluijs het huis dat zijn vrouw van haar moeder had geërfd en in 1742 een huurwaarde had van ƒ 510. Op 13 februari 1742 is Maria kinderloos te Amsterdam begraven.

IX-a. Emanuel Pelgrom de Bie139 is op 23 januari 1674 te Amsterdam geboren. Hij woonde als ijzerkramer of -handelaar in de Utrechtsestraat, waar zijn huis in 1742 en huurwaarde had van ƒ 565, terwijl hij een jaarinkomen genoot van ƒ 2000. Op l december 1700 had hij van zijn moeder in de Utrechtsestraat een huis gekocht, daer de wintmolen in de gevel staet. Vervolgens was hij op 15 september 1701 te Amsterdam getrouwd met Sebilla van Alstee140, die een dochter was van de uit Emmerik afkomstige schoenmaker Jacobus van Alstee en van Debora Boor. Op 19 april 1682 was zij te Amsterdam gedoopt, zij werd op 5 februari 1774 aldaar begraven. Volgens haar achterkleinzoon Willem Bilderdijk sprak zij het Amsterdams zeer naauwkeurig en met eene buitengewone zoetheid, die dezen Dialect eigen was.
Emanuel Pelgrom de Bie volgde zijn oom Barent Pelgrom de Bie op als rector van het Bacx-koorke. De collatie door de patroon werd op 4 november 1687 door de Staten-Generaal geapprobeerd. Tot zijn overlijden op 3 mei 1747 (Amsterdam) bleef hij in
227
het genot van het beneficie, zij het sedert 1723 met aftrek van 's lands tertiën. Als rector had Emanuel een aantal dokumenten onder zich, die zijn gerechtigdheid op het beneficie genealogisch en juridisch aantoonden. Zijn achterkleinzoon Bilderdijk schreef in 1811: de genealogie heb ik met veel zorg opgemaakt, toen ik 14 a 16 jaar oud was, uit papieren van een overgrootvader die onder een oudoom van mij waren. De poëet jokte. Inderdaad zijn enige stambomen en genealogische aantekeningen van zijn hand bewaard gebleven, maar de belangrijkste daarvan, Brabantse stambomen, heeft hij gekopieerd van den genealogist van de Velde, dict. Honselaar. Emanuel Pelgrom de Bie (1674-1747) heeft mogelijk aan de Bossche historicus en genealoog jonker mr Steven Johan van den Velde gezegd Honselaer (1676-1743) opdracht tot een voorouderonderzoek gegeven.
Uit dit huwelijk werden zes kinderen geboren:
1.Femmetje Pelgrom de Bie141, te Amsterdam gedoopt op 13 mei 1705, trad daar op 3 mei 1726 in ondertrouw met Andries Dull142, die toen op de Kolveniersburgwal woonde. In 1733 noemt hij zich boekhouder van beroep, in 1742 beunhaas, dat is makelaar zonder admissie. Femmetje en Andries woonden in 1742 in bij hun oom en tante Jan Berger en Maria Pelgrom de Bie op de Amstel; zij betaalden ƒ 22:10:0 huur per maand, genoten een jaarinkomen van ƒ 600 en hielden er een dienstbode op na. In de jaren 1740 vestigden zij zich te Maarssen, waar Andries op 3 mei 1696 was gedoopt als zoon de chirurgijn Anthony Dull en Maria van Rijnegom, en werd begraven op 24 april 1782; Femmetje stierf te Amsterdam en werd op 14 maart 1783 te Maarssen begraven.
Femmetje was bij resolutie van de Staten-Generaal de dato 25 juni 1771 patrones geworden van het Bacx-koorke. Haar belangrijkste rechtshandeling was, naar later zou blijken, de konferentie van een der beneficies aan Willem Bilderdijk in 1773. Zij stond met haar man Dull in de warme poëtische belangstelling van vader en zoon Bilderdijk; Izaak maakte een gedicht op hun zilveren bruiloft en Willem schreef in 1778 in een rijmbrief aan zijn zuster:
Op gistren kwam DULIN met haar gemaal hieraan;
Doch heden zijn zij weer vertrokken.
Zou't vaers van Arendbroer hier niet volmaakt op slaan:
"Heer broeder, wees verheugd, en luid van vreugd de klokken"?
Mij dunkt zo: want voor't minst, dit is onloochenbaar.
Dat nooit de lange Klaas van Kijten,
Hoe fel hem Vondel ook doe krijten,
228
 
Voor Gijsbrecht zo vervaarlijk waar,
Als dit knikhoofdend wijvenpaar.
2.Isabella Pelgrom de Bie, volgt onder X-a.
3.Debora Pelgrom de Bie143 werd op 24 juni 1711 te Amsterdam gedoopt. Tante Maria Pelgrom de Bie, bij wie zij als huijshoudster woonagtig was, stelde haar in 1744 aan als haar universele erfgename. Op 10 juni 1775 is zij als oude vrijster te Amsterdam gestorven. Haar deftige begrafenis met veertien dragers, een voorganger, vijf koetsiers, vijf aansprekers, twee dienders en verder ontkleedsters en waaksters, -de kosten beliepen /765:8:6-, weerspiegelde haar materiële welstand. Haar huizen brachten aan huur bijna ƒ2000 per jaar op, de hele nalatenschap, waarin enkele illumineermachines, was ƒ 48.006:14:2 waard. De boekhouding ervan werd gevoerd door neef Willem Bilderdijk, die de omslag van het Journaal betreffende de nalaatenschap van wylen mejuffrouwe Debora Pelgrom de Bie verluchtigde met een eigenhandig getekend familiewapen.
4.Hendrik Pelgrom de Bie, volgt onder X-b.
5.Emanuel Pelgrom de Bie144, gedoopt te Amsterdam op 19 juni 1720 en daar overleden op 18 juni 1798. Hij trouwde te Sloterdijk op 8 oktober 1758 met Debora Brest145, dochter van Johannes Brest en van Maria Duysentdaelders. Zij werd te Amsterdam begraven op 12 juni 1798, kinderloos en 75 jaar oud. Willem Bilderdijk maakte in 1768-1773 voor haar verjaardagen verzen, aria's en tekeningen.
Volgens aantekeningen van Bilderdijk was zijn oudoom Emanuel, op wie hij overigens niet gesteld was, eerst Patroon volgens Acte, in dato den J Maart 1736, doch naderhand Beneficiant geworden. volgens Acte van 8 Augustus 1771. Thands Beneficiaat van de 2de Capellanij.
6.Maria Pelgrom de Bie, te Amsterdam gedoopt op 13 januari 1723, trad daar op 4 oktober 1743 in ondertrouw met Bernard van Balen146 uit de Warmoesstraat, waar zijn ouders Wessel van Balen en Maria Scholten een baleinkoperij dreven in het huis de Baleijnwercker. Zij overleed te Abcoude op 15 maart 1758. Haar kinderen waren Maria Sibilla van Balen (gehuwd met Jan van der Hoop) en Andries van Balen (ongehuwd).

X-a. Isabella Pelgrom de Bie147 werd op 15 juni 1707 te Amsterdam gedoopt en overleed daar op 23 april 1781. Zij trouwde op 11 juli 1728 te Amsterdam met Willem Duyzenddaalders148, die meervoudig aan de familie Pelgrom de Bie was verzwagerd. Hij was op 28 juni 1697 te Amsterdam gedoopt als zoon van Jan Duysentdael- 		229
ders en Debora Molensteen en overleed aldaar op 28 december 1775. Willem kreeg in 1719 een admissie van de stad als schipper op Utrecht. Hij woonde in 1742 op de Prinsengracht in het huis waar de Herfst uithing (huurwaarde ƒ 370) en verdiende toen ƒ 1200 per jaar. Bilderdijk schreef over Willem: Dees mijn Grootvader, geen zoon of andere verwachting van kinderen hebbende dan uit deze zijne jongste dochter, wilde dat ik niet slechts zijnen naam van Willem zou voeren, maar ook die van Duyzenddaalders. (...) Mijn vader was hier tegen, uit vrees dat die naam den zijnen verdrukken mocht; echter staa ik op het zilverwerk door mijn Grootvader Doopgeschenke gegeven als Willem Duyzenddaalders Bilderdijk bekend: doch ik heb dien naam nooit gevoerd.
Uit dit huwelijk:
1.Deetje Duyzenddaalders149 werd op 29 juli 1729 te Amsterdam Debora gedoopt. Zij volgde in 1783 (bij resolutie van de Staten-Generaal van 13 november) haar tante Femmetje op als patrona van het Bacx-koorke, Tot grote woede van haar neef Willem Bilderdijk begaf zij in 1798 aan diens broer Izaak in plaats van Willems zoon Elius een vakant beneficie.
Deetje was op 25 juni 1750 te Amsterdam in ondertrouw getreden met Jan van Zoest op de Anjeliersgracht, zoon van Albertus van Soest en Elisabeth Loenius. Jan was op 22 maart 1730 te Amsterdam gedoopt en werd er op 2 mei 1794 begraven. Zijn weduwe volgde hem op 11 februari 1803 in het graf. Door haar overlijden werd Willem Bilderdijk ƒ 150 per jaar rijker.
2.Beetje Duyzenddaalders, volgt onder § 7.

X-b. Hendrik Pelgrom de Bie150 is op 16 mei 1717 te Amsterdam gedoopt. Hij vestigde zich als apotheker in de Tuinstraat; zijn huis had in 1742 een huurwaarde van ƒ 250, terwijl zijn jaarinkomen ƒ 800 beliep. Op 21 augustus 1739 was hij te Amsterdam in ondertrouw getreden met Hester Romp151, aldaar geboren op 10 februari 1721, dochter van Samuel Romp en Agneta Sweerts. Rond 1760 verhuisde Hendrik met zijn gezin naar IJsselstein, waar hij schepen werd en op 28 januari 1771 overleed. Zijn weduwe ging in Utrecht wonen op de Kromme Nieuwe Gracht over het Jeruzalemssteegje. Hendrik Pelgrom de Bie was rector van het Bacxkoorke in de Bossche Sint-Janskerk; de collatie van 1725 werd pas in 1728 door de Staten-Generaal geapprobeerd. Hij behield de sinecure tot zijn overlijden.
De kinderen uit dit huwelijk waren:
1.Emanuel Pelgrom de Bie152 werd op 29 maart 1744 te Amsterdam gedoopt. Op 4 mei 1747, daags na het overlijden van zijn gelijknamige grootvader, werd hem een beneficie van
230
 het Bacx-koorke gekonfereerd. Ruim een jaar later, op 16 juli 1748, adviseerde de generaliteitsrekenkamer aan de Staten-Generaal om het verzoek van de patroon om approbatie van de kollatie in te willigen, hetgeen op 8 augustus 1748 bij resolutie van de Hoog Mogenden geschiedde. Emanuel vertrok in 1763 naar Oost Indië en overleed te Batavia op 23 augustus 1767.
2.Andreas Samuel, te Amsterdam gedoopt op 26 mei 1748, jong gestorven.
3.Floris Pelgrom de Bie153 is op 26 mei 1754 te Amsterdam gedoopt en overleed te Batavia op 17 april 1772. Bij kollatie door zijn oom Emanuel Pelgrom de Bie, patroon van het Bacx-koorke, en de daarop volgende approbatie van 16 augustus 1768 door de Staten-Generaal ontving hij het vacante beneficie, zijnde de naaste van den bloede en in de gereformeerde religie wordende opgevoed.
4.Michilda Maria Pelgrom de Bie154 is op 28 februari 1762 te Usselstein gedoopt. Zij was een jeugdliefde van haar neef Willem Bilderdijk, die voor zijn Melitte een omstandig Frans gedicht schreef, waarin hij toespelingen maakte op hun gemeenschappelijke heldenafkomst; hij schreef het in een exemplaar van zijn 'Prijsvaerzen', dat hij voorts eigenhandig verluchtigde met geaquarelleerde miniaturen, waaronder beider familiewapens. Michilda verkoos evenwel de 18 jaar oudere koopman Abraham Roghé155 tot bruidegom, met wie zij op 29 november 1782 te Amsterdam ondertrouwde. De verhouding met Bilderdijk bekoelde nog meer, toen 'Melitte' het waagde te solliciteren naar het patronaatschap van het Bacx-koorke. Roghé was eerder gehuwd geweest met Hendrina Kist uit Deventer. Hij was geboortig van de Prinsengracht uit het huwelijk van Hendrik Roghé en Hendrika Cornelia Lintelo, verhuisde staande zijn tweede huwelijk naar Baambrugge, overleed te Loenersloot en werd op 22 februari 1792 in de Westerkerk te Amsterdam begraven. Michilda Maria Pelgrom de Bie overleed te Amsterdam op 9 januari 1835.
Haar kinderen waren:
A.David Joan Roghé, makelaar te Amsterdam, daar gedoopt op 7 mei 1786 en begraven op 20 november 1813. Hij was op 2 mei 1812 te Amsterdam getrouwd met Glaasje Veldhuys (Amsterdam 1789 - 4 januari 1866), dochter van Claas Veldhuys en van Dieuwertje Das.
B.Maria Cornelia Roghé156, te Amsterdam gedoopt op 9 juli 1788 en daar op 23 januari 1813 getrouwd met Jaspar van der Sluys uit Geertruidenberg, zoon van de koopman
231
Gerard van der Sluys en van Helena de Bruyn. Zij was in het bezit van een wapenkaartje, waarop de adels- en heldenafkomst van Willem Bilderdijk en Michilda Maria Pelgrom de Bie heraldisch is gedokumenteerd en dat ongetwijfeld uit de boedel van haar moeder kwam.

Bijlage A. Jacht op het Bacx-koorke.

Nadat in 1662 de eerste protestantse beneficiant Jacob Pelgrom de Bie was overleden, kwamen er kapers op de kust. Het vakante beneficie werd allereerst opgeëist door een familie Bacx157, die daartoe al enige jaren voorbereidend lobby-werk had verricht.
Initiatiefneemster was Sophia van Goltstein, weduwe van ritmeester Johan Bacx.158 Eind 1658 verzocht zij de Staten-Generaal om de beneficies van het Bacx-koorke en anderhalf jaar later vroeg zij tevens om de cantorij van Hilvarenbeek. Zij betoogde, als dat terwijlen haeren man ende andere bloetvrinden van sijnen name inden dienst deses lants waeren, sij suppliante ongemeene schade ende verlies heeft geleden door 't beroven van verscheijde capitale stucken vande middelen daer mede Godt haere voorouders hadde gesegent tot Antwerpen, huijsen, renthen ende desgelijx als de Backsen daer waeren hebbende, ende binnen s'Hertogen-Bosch merckelijcke stucken van er/gronden, mits oock t'incomen van seecker choorken in Sint Janskercke aldaer, tot bewijs van der suppliante gerechticheyt noch heden ten dage het Backsen Choorken genoemt, waer uijt verscheijdene beneficiën beurssen gaen, als oock uijt de canterije tot Hilvarenbeek, twelck alles ten tijde van oorloch haer suppliante, uijt haet van de religie tot dewelcke de Backsen waeren overgegaen, bij passieuse testamenten is ontmaeckt ende andersins vervremt ende sodanich verdonckert dat het onmogelick [is] oit eenich genot daervan te mogen trecken. De weduwe werd gesteund door haar schoonzoon Leonardt Aelstius159 te Lith, echtgenoot van Geertruydt Bacx160 en predikant van Lithoijen.
De Staten stelden het rekwest ter hand van Pieter Schuyl, rentmeester van de geestelijke goederen in de meierij van Den Bosch. Een tweede rekwest van de weduwe Bacx, versoeckende met een beneficie ofte beurse uijt de canterie tot Hilverenbeecq als anders gebeneficieert te mogen werden, werd op 3 maart 1660 doorverwezen naar Florentius Schuyl, rentmeester van de studiebeurzen in de meierij. Door beide verzoekschriften ontdekten de regenten, dat over de beneficies nimmer de tertiën waren ingehouden, het derde deel van de inkomsten van geestelijke goederen, dat sedert de kapitulatie van Den Bosch (en elders in de
232
meierij na de vrede van Munster) aan de staat moest worden afgedragen ter bekostiging van traktementen voor predikanten en protestantse schoolmeesters en de studies van theologiestudenten van 'de ware religie'. Zodoende werd nog in maart 1660 geresolveerd dat de tertiën na het overlijden van de zittende beneficianten voortaan aan de staat zouden worden afgedragen.
De weduwe Bacx was daarmee niet geholpen en richtte zich in september 1660 andermaal tot de Hoog Mogenden. Zij gaf toe dat de cantor van Hilvarenbeek nog in leven was en zijn ambt derhalve nog niet opgeëist kon worden, maar wees ten overvloede nogmaals op de verdiensten van haar familie; soude dienvolgende onder reverentie niet redelyk sijn, dat haere kindts-kinderen gunstelyck van Uw Hooghmogenden wierden bedacht, onder welcke een soontjen is, genoemt Henricus, soone van Leonardus Aelstius, predicant tot Lith, van seer goede geest, gebooren inde meijerije van 's HertogenBossche, 't welcke sij geerne tot de studie sach opgevoedt om door geleertheit het pausdom affbreuck te doen, gelijck sijne voorvaderen door de wapenen, indien Uwe Hooghmogenden haer suppliante met eenigh beneficie gelieven te begenadigen? Het verzoek werd wederom doorgestuurd naar Florentius Schuyl, die in augustus het jaar daarop de gedeputeerden voor meierijse zaken adviseerde om de Staten-Generaal zodra een der Bacx-beneficies vaceerde te waarschuwen. Op 19 september 1661 namen de Staten-Generaal dit advies over.
Kort nadien, in 1662, kwam beneficiant Jacob Pelgrom de Bie te overlijden. In de Staten-resolutie van 1660 werd onjuist gesproken van de beneficianten Jacob en Laurens Pelgrom de Bie en ook de familie Bacx stichtte een heilloze verwarring door kategorisch te spreken van de juist gestorven beneficiant Laureyntïus Pelgrum, met wie zowel de kandidaat Laurens Jacobs Pelgrom de Bie als de patroon Laurens Henricks Pelgrom de Bie werd bedoeld. De laatste droeg na het overlijden van de in augustus 1662 voorgedragen kandidaat Laurens in september zijn katholieke neef Herman Pelgrom de Bie voor als nieuwe rector, een kapitale fout, want Herman werd terstond ontmaskerd als sijnde notoir paeps gesint ende bijgevolge inhabijl tot kerckelycke ofte godts-dienstighe benefieten.
Nog gekompliceerder werd de zaak, toen zich in augustus 1662 Peter van Deurne161 uit Breda meldde, -een bloedverwant van Ghijsselbrecht Back die zich al van het Merlaerskoortje in de Bossche Sint Jan had meester gemaakt-, met de mededeling dat hij als pretense patroon van het Bacx-koorke, wijlen de patroon (sic!) Jacob Pelgrom de Bie opvolgende, de zonen van Davidt Schoock beneficieerde ten behoeve van hun studie. Schoock162,
233
een professionele beneficiejager, was geen verwant en onbekend is voor hoeveel hij Van Deurne heeft uitgekocht. Patroon Laurens Pelgrom de Bie vroeg de stukken op om het pretens recht vanden voornoemden Pieter van Deurne te mogen debatteren. Sophia van Golsteyn weduwe Bacx was inmiddels het overlijden van de voorgedragen kandidaat ter ore gekomen, beschouwde hem als een tweede gestorven beneficiant en vroeg in oktober 1662 om diens rectoraat als tweede vakante beneficie.
Naast elkaar liepen nu twee sollicitaties van de weduwe Bacx, een van patroon Laurens Pelgrom de Bie en een van David Schoock modo Peter van Deurne. Laurens Pelgrom had de slechtste papieren, omdat hij een katholiek had voorgedragen en bovendien was het de beurt van de Staten-Generaal als rechtsopvolger van de deken van de Sint Jan om (al dan niet op Laurens' voordracht) een beneficiant aan te stellen. Schoock had toegegeven geen bloedverwant te zijn en zodoende werd uiteindelijk in november 1662 Henrick Aelstius, zoon van Leonardt van Aelst en Geertruyd Bacx, benoemd tot beneficiant163, met als argument dat in de stichtingsakte was gestipuleerd, dat bij gebrek aan geschikte bloedvervanten ook vreemden konden worden bedacht.
Een maand later sloten Aelstius en Anna Catharina Bacx een kontrakt, dat de voornaeinde Leonardus Aelstius soude met al syn vermogen sien ende trachten te vercrygen by haere Hoog Magenden de heeren Staten Generael onser Verenichde Nederlanden op den naem van synen soon Henrick Aelstius het gehele incomen off profyt staende op t' choor der kercke deser stadt, genaemt Bacxen choor. Ende dat vercregen hebbende, soude laeten genieten off profiteren aen welgemelte vrouwe Anna Catharina Bacx de gerechte helft van alle de pro fy ten, incomen off voordelen (...). Ende dat niet alleen ten opsichte van het beneficie, dat mits de dood van Laureyntius Pelgrom by haere Hoog Mogenden aenden persoon vanden voornoemde Aelstius opden XI.en Novembris lestleden is geconfereert, maer ooc ten opsichte vande andere beneficiën by wylen Gysbert Bacx gefondeert, als naementlic noch eene capellanye in t'voor schreven choor ende de canterye tot Hilvarenbeeck. Anna Catharina Bacx164 (een nicht van ritmeester Johan Bacx) dankte de beloning van 50% van de inkomsten aan de invloed die zij als vrouw van de Bossche hoogschout, Hendrick de Bergaignen, kon uitoefenen. Dat die invloed broodnodig was, blijkt uit de juridische procedures waarmee de familie Pelgrom de Bie de usurpatoren bestookte.165
Henrick Aelstius166 was op 8 april 1657 te Lith gedoopt. Zijn moeder was een nakomelinge van de omstreeks 1450 geboren Symon Bacx van Herenthals, die geen verwant was van Ghijssel-
234
brecht Back, hoewel zijn vrouw Aleyt Back wel hetzelfde familiewapen voerde, maar dat hebben de nakomelingen vermoedelijk niet geweten. Hij studeerde op een Bacx-beneficie en solliciteerde in 1667 bovendien naar een ander beneficie. Hij studeerde niet om, zoals zijn oma had beloofd, door geleertheit het pausdom affbreuck te doen ofwel predikant te worden, maar werd in 1682 geadmitteerd als notaris te Bennebroek, waarna hij tot in 1736 praktiseerde te 's-Gravenhage. Gedurende een aantal jaren konsumeerde hij de helft van zijn beneficie in het Bacx-koorke, dat hij in 1671 voor tien jaar ad ƒ 180 (waarvan ƒ 90 voor Anna Catharina Bacx) verpachtte aan notaris Jacob de Bije, die al geruime tijd, mede namens de Amsterdamse gerechtigden, rentmeester van de stichting was; er werd een moderatie overeengekomen voor het geval ('t welck God t verhoeden wil), dat de voorschreven hel licht van het voornoemde incomen de voornoemde De Bije door oorlog infructueus wierde gemaeckt, soo dat denselven De Bije daer van niet allels] conde ontfangen ofte prouffiteren. Aelstius werd in februari 1664 begunstigd door de Staten-Generaal met hun resolutie dat hij de tertiën niet behoefde af te dragen.
De procedure voor de Raad van Brabant te 's-Gravenhage167 was inmiddels ver gevorderd. Op 22 februari 1672 veroordeelde de Raad de impetrant Laurens Pelgrom de Bie, patroon van de stichting, interveniërende en de zaak aannemende voor Jacob de Bije als rentmeester, om hangende het proces en zonder het voorlopige vonnis af te wachten aan Aelstius onder waarborg zijn beneficie-inkomsten uit te keren. Het eindvonnis volgde op 27 september 1672: Den Raadt, gehoon de plaijdoije in't collegie gedaen, mitsgaders gesien de stucken ende munimenten hinc inde onder inventaris overgelevert, ende op alles geleth 't gene in desen te letten stonde, Doende Recht, Adjudiceert den impetrant sijnen eijsch ende conclusie op ende jegens den gedaechde gedaen ende genomen, condemneert dienvolgende de gedaechde in sijne voorschreven qualité met de acte ofte resolutie van haere Hoog Mogenden in date den U November 1662 bij hem geobtineert met te behelpen ende voorts in deselve sijne qualiteijt affstant te doen van 't beneficie in questie ende aen impetrant daermede te laten gewerden, mits hem regulerende nae de fondatie brieff. Condemneert mede den gedaechde te restitueren de vruchten van dien bij hem genoten a tempore litis constetata in petitonio. De aktie van de familie Bacx eindigde ermee dat Aelstius in 1673 surgéantie van betaling kreeg en de usurpatoren tegen elkaar begonnen te procederen.
235
Tijdens het proces met de Bacxen moest Laurens Pelgrom de Bie ook nog afrekenen met de pretenties van Peter van Deurne en David Schoock. Toen in 1664 Schoock de rekening van 1663 had opgeëist, begon Laurens eerst de regenten uit te leggen hoe Aelstius het verhaal in de wereld had gebracht, dat het voorschreven vacerende beneficie vacerende was niet bij doode van Jacob Pelgrom, soo als hier vooren conform de waerkeijt is verhaelt, maer bij doode van een Laurentius Pelgrom, die noijt het selve beneficie gehadt en hadde. De Staten-Generaal vroegen aari Florentius Schuyl een oordeel over een en ander en brachten hem daarmee danig in verlegenheid, Schuyl had namelijk reeds in november 1662 aan Schoock alvast ƒ 200 uit Aelstius' deel beloofd en laten uitkeren. Toen Laurens dat hoorde, vroeg hij de Staten om hangende het proces alle betalingen vanwege de stichting te mogen opschorten. Schoock vroeg een week later om betaling van het inkomen van 1663 en rentmeester Schuyl obstrueerde Laurens' rekwesten door ze wegens het ontbreken van de retroacta als niet geschreven te beschouwen.
1
Aelstius werd aanvankelijk in het gelijk gesteld, Schoock niet, die bleef de Hoog Mogenden in 1664 en 1665 bestoken met verzoekschriften om betaling van zijn deel. In juli 1664 promoveerde de zaak naar de Raad van State, die in november een rapport ontving van Pieter Schuyl en zich beperkte tot het advies om na het overlijden van de beneficianten over te gaan tot de invordering van 's lands tertiën, zoals in maart 1660 reeds door de Staten-Generaal was besloten.
Florentius Schuyl ontving eindelijk de stukken van Laurens Pelgrom de Bie en konkludeerde daaruit, dat volgens de stichtingsbrief de beneficies staan te vergeven aenden noeste vanden bloede der fundateurs daertoe bequaem sijnde. En in cas van geene bloedt vrienden aen vremde. Daardoor had noch Herman Pelgrom de Bie er recht op, als zijnde katholiek en dus 'onbekwaam', noch Laurens Pelgrom de Bie, te meer alsoo hij noeijt op het oorschreven beneficie heeft behoorlijck gestudeert, synde een provoost tot Amsterdam, aldus de drogredenenng van Florentius, die de eisen voor een beneficiant toepaste op een patroon en in feite als rentmeester van de studiebeurzen helemaal geen recht van spreken had over geestelijke beneficies.
Medio 1666 moest Florentius Schuyl zich in Den Haag verantwoorden. Hij beweerde de autoriteiten allang, bij monde en in geschrifte, te hebben duidelijk gemaakt dat het Bacx-koorke niet onder zijn kompetentie viel en dat de begeving aan Aelstius slechts van voorlopige aard was. Ende dat tvoorschreven beneficium bij eenighe vrienden voor uwe Hooghmogenden wordt gereclameert en dat noch by uwe Hooghmogenden mede niet is gedetermineert seecfcere quaestie by Pieter Schuyl van Walhoorn gemoveert, soo verstonden uwe Hooghmogenden wei dat naer decisie van dese quaestiën de voornoemde David Schoock eerst soude konnen spreecken, sijnde aen hem inderdaet de voorschreven 200 gulden bij mijn aen hem te vroegh betaelt. lek versoecke oock gedienstelyck, dewijle ick tot beter expeditie, daer toe geparst sijnde, de voorschreven penninghen hebbe mosten beloven, tot voordeel van Aelstius, dat, indiender iedts verders te geven mocht sijn, voorschreven questiën gedecideert synde, dat uwe Hooghmogenden gelieven goedt vinden dat Aelstio sulx worde geordonneert te voldoen, want ick andersins titulo negotiorum
2
gestorum hem soude moeten aenspreecken.
Eveneens medio 1666 werd de zaak verwezen naar de Raad van Brabant, die, zoals we reeds hebben gezien, in 1672 tot een eindvonnis kwam en de familie Pelgrom de Bie in haar rechten herstelde. De verschillende malen door de Raad van State en Staten-Generaal geformuleerde eis dat de tertiën aan het land moesten komen, werd vergeten en ging in 1721 een nieuw probleem vormen.

B. De staat neemt de stichting over.168

In 1721 'ontdekte' Margareta de Kok van Kerkwijk te 's-Hertogenbosch de stichtingen van het Bacx-koor. Met een beroep op de resoluties van de Staten-Generaal van 18 april en 20 juni 1664, die ontdekkers van verduisterde landsgoederen recht gaven op een kwart van de zuivere inkomsten gedurende vijftien jaar, verzocht zij om met een der beneficies te worden beleend. Zij wees erop dat ten onrechte enkele annex aan de kapellanie gestichte fondsen door de familie waren achtergehouden: 4 mud rogge jaarlijks voor de godslamp in de gewezen Salvatorskapel en 10 mud voor de armen. Bovendien genoot de patroon de inkomsten van de patronaat s wei de, droegen de beneficianten geen tertiën af aan de staat en werd er geen collaterale successie over het stichtingskapitaal betaald, zoals bij resolutie van 24 december 1695 de Staten-Generaal hadden verplicht gesteld.
Het verzoek werd ter beoordeling voorgelegd aan de rentmeester der geestelijke goederen in het kwartier van Oisterwijk, Tengnagel, die rapporteerde dat het inkomen van de godslamp al sinds 1638 in zijn boeken werd verantwoord, dus niet meer in de handen van de beheerders en profiteurs van de stichting was. De tien
3
mudden armenrogge, gereduceerd tot ƒ50, werden sinds jaar en dag getoucheerd door de diakonie. Sinds de ordonnantie op de collaterale successie had er geen collatie meer plaatsgevonden, zodat het land daarover geen inkomsten had gederfd.
De Kok van Kerkwijk werd voor haar diensten afgescheept met een eenmalige uitkering van ƒ 100. Met Tengnagels rapport in de hand adviseerde de generaliteitsrekenkamer op 3 februari 1722 de S t at en-Generaal om het financiële beheer van het Bacxkoorke bij de rentmeester der geestelijke goederen onder te brengen. Binnen twee maanden moesten daarheen alle stukken worden overgebracht. Het argument van de beneficianten Emanuel Pelgrom de Bie en Hendrik Pelgrom Engebrecht, dat U Hoog Mogenden de collatiën successivelyk geapprobeert hebben sonder inde actens van approbatie een derde der inkomsten voor het land gereserveerd te hebben, gelyk gewoon is, komt ons kragteloos voor, also 'er meer exempelen syn, dat die reserve inde acte van approbatie niet gemelt synde, egter dat derde nade generale ordre en practycq daer van afgehoude en aen 't land verantwoort is. De beneficianten repliceerden in mei 1722, dat nooit bij generale resolutie tertiën van beneficiën juris patronatus laicalis zijn gevorderd en vroegen om blijvend in het genot van het gehele inkomen te mogen blijven. Dat werd afgewezen, terwijl bovendien de patronaatsweide werd opgeëist.
Beide kapelaans ontkwamen er niet aan 's lands recht op de godslamp en de armespinde te erkennen, alsook haar presentatierecht met annex daaraan de patronaat s weide. Op het punt van de tertiën bleven zij evenwel nog weerspannig. Doordat de rekenkamer eenvoudigweg beslag legde op het hele stichtingsvermogen, werden zij evenwel in het defensief gedrongen.
Na het overlijden van de beneficiant Hendrik Pelgrom Engebrecht in juli 1724 en de voordracht van Hendrik Pelgrom de Bie door patrona Maria Pelgrom Engebrecht in 1725, traineerden Staten-Generaal drie jaar lang de akte van approbatie en daarna de uitbetaling van beide porties edert 1723. Pas in 1729 was de situatie genormaliseerd, in zoverre dat voortaan de generaliteitsrekenkamer het fonds van het Bacx-koorke beheerde, zelf de tertiën inhield en de beneficianten uitbetaalde.

4
JOURNAAL
betreffende de
NALAATENSCHAP
van wylen
MEJUFFROUWE
DEBORA PELGROM
DE BIE.

Handschrift en tekening van Willem Bilderdijk met het familiewapen van zijn oudtante Debora Pelgrom de Bie (IX-a-3). (Collectie Nederlands Letterkundig Museum 's-Gravenhage, B 583 H 3). Overigens voerden sommige familieleden twee bijen boven en een onder de tegengekanteelde dwarsbalk.


Gebruikte afkortingen:
ARABAlgemeen Rijksarchief Brussel
ARAGAlgemeen Rijksarchief 's-Gravenhage
BAHBisschoppelijk Archief 's-Hertogenbosch
GAGemeentearchief
GABGemeentearchief Breda
GAHGemeentearchief 's-Hertogenbosch
KBKoninklijke Bibliotheek
KUKatholieke Universiteit
KWSKwijtscheldingen
NNotarieel archief
NANBNotariële archieven in Noord-Brabant
RAHRijksarchief 's-Hertogenbosch
RkRekenkamer
RRechterlijk archief
SAStadsarchief
SAAStadsarchief Antwerpen
SGStaten-Generaal

5
Noten
1.KB Brussel, hs II-6511, p. 22 e.v. Bilderdijkmuseum Amsterdam, hs G-44, genealogie B, Geslacht Lijst van de Familie Pelgrom de Bie, zijnde een Tak van het geslacht die Bie, gesproten uit den Vlaamschen Huize van Aalst. L.F.W. Adriaenssen, 'De afstamming swaan en de genealogische poëzie van Willem Bilderdijk', Jaarboek van het centraal Bureau voor genealogie en het Iconographisch Bureau, XLI (1987)
2.A. van Sasse van IJsselt, 'Genealogie van den Bosschen kroniekschrijver Pelgromius, naar een oud handschrift, afkomstig van de familie Pelgrom de Bie', Noordbrabantsche Almanak 1891, 533. J.D. Wagner, 'Eene genealogie de Bije', Taxandria, XXV (1918) 105.
3.Haar wapen bij Wagner, 'Eene genealogie', 105.
4.GAH, R 1327, f 125v, 30 januari 1538.
5.ARAB, Rk 13005, rekening Kerstmis 1458 - Sint Jan 1459. C.F.X. Smits, De grafzerken in de kathedrale Sint Janskerk van 's-Hertogenbosch ('s-Hertogenbosch, 1912) 10.
6.BAH, Obituarium Sint Jan Den Bosch, p. 429. GAH, Aanwinsten 7851, f 143v, 1517. A.F.O. van Sasse van IJsselt, De voorname huizen en gebouwen van 's-Hertogenbosch, alsmede hunne eigenaars en bewoners in vroegere eeuwen. Aanteekeningen uit de Bossche schepenprotocollen loopende van 1500-1800 (3 dln; z.pl., z.j.) III, 417.
7.GAH, Aanwinsten 7851, f 22.
8.GAH, R 1314, f 320, 18 augustus 1531. R 1316, f 192, 19 oktober 1531. R 1372, f 23v, 31 maart 1556; f 406, 6 september 1557. Handelingen van het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant 1916-1927 ('s-Hertogenbosch, 1927) 40.
9.Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 94, 266.
10.GAH, R 1279, f 443v, 12 juli 1509. R 1325, f 299, 16 juni 1536. R 1326, f 48, 16 december 1536. R 1327, f 125v, 30 januari 1538; f 190v, 5 april 1538. Aanwinsten 7851, f 374, 1537. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, III, 417. Smits, De grafzerken, 10-11.
11.GAH, R 1303, f 256v, 4 augustus 1525. R 1306, f 87, 13 februari 1527.
12.GAH, R 1352, f 397, 28 augustus 1549.
13.A. Schillings, Matricule de l'université de Louvain (10 dln; Brussel, 1958-1967) III, 582, no 15, 8 april 1518.
14.GAH, R 1327, f 189v, 5 april 1538.
15.GAH, R 1845, f 508, 14 juni 1559. R 1846, f 82, 22 november 1560. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 531.
16.GAH, R 1340, f 67v, 5 januari 1543; f 320, 26 juli 1544. Aanwinsten 7851, f 214v, 1525. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, III, 5, 35, 36. Van Sasse van IJsselt, 'Genealogie'.
17.GAH, R 1353, f 422, 18 maart 1550. Aanwinsten 7851, f 207, 1524. Smits, De grafzerken, 98.
18.GAH, R 1376, f 14, 19 oktober 1558. R 1422, f 67v, 10 juni 1592.
19.GAH, R 1422, f 67, 10 juli 1592. R 1425, f 135, 27 maart 1604. R 1460, f 31v, 5 maart 1613. R 1485, f 345, 28 maart 1611. R 1523, f 450, 19 september 1623. R 1525, f 403, 19 september 1625. R 1535, f 117, 30 december 1623. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, III, 161, 461. Smits, De grafzerken, 10-11.
20.GAH, R 1425, f 420, 28 juni 1606. R 1482, f 390, 8 mei 1609. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 185. H.J.M, van Rooij, Het Oud-archief van het Groot-Ziekengasthuis te 's-Hertogenbosch (3 dln; 's-Hertogenbosch, 1963) I, 311, no 3744. Smits, De grafzerken, 10-11.
21.GAH, Aanwinsten 7851, f 207, 1524; f 230, 1526.
22.ARAB, Raad van Brabant 629, no 29, augustus 1561. GAH, R 1354, f 434, 2 augustus 1550. R 1372, f 23v, 31 maart 1556. Aanwinsten 7851, f 270, 1528.
23.GAH, R 1371, f 263, 23 maart 1557.
24.GAH, R 1387, f 10, 18 oktober 1564. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 566.
25.GAH, R 1406, f 156, 25 augustus 1587; f 411, 6 september 1590. R 1423, f 133, 13 januari 1597. R 1425, f 63, 14 juni 1603.
26.GAH, R 1525, f 403, 19 september 1625.
27.GAH, R 1400, f 375v, l februari 1576. R 1425, f 63, 14 juni 1603. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 316.
28.GAH, R 1517, f 57, 24 november 1616.
29.A. van der Does de Willebois, Studiebeurzen. Beurzenstichtingen voor de stad en voormalige meijerij van 's-Hertogenbosch (4 dln; 's-Hertogenbosch, 1904-1906), IV, kapittel 50.
30.GAH, R 1418, f 88, 8 juni 1583. R 1423, f 133, 13 januari 1597. R 1486, f 296, 10 februari 1612. G. van den Eisen en W. Hoevenaars, Analecta Gijsberti Coeverincx (2 dln; z.pl., z.j.) I, 76. R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch. (Stadsrekeningen van het jaar 1399-1800) (2 dln; 's-Hertogenbosch, 1863-1866) II, 909. G. Bannenberg, A. Frenken en H. Hens, De oude dekenaten Cuyk, Woensel en Hilvarenbeek in de 15de- en 16de eeuwse registers van het aartsdekenaat Kempenland (2 dln; Nijmegen, 1968-1970) II, 289.
31.GAH, R 1406, f 205, 17 maart 1588. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, III, 417.
32.GAH, R 1520, f I38v, 13 januari 1620. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, III, 417.
33.GAH, R 1418, f 88, 8 juni 1583. R 1423, f 133, 13 januari 1597. R 1849, f 167, 22 oktober 1582 (Herman is kleinzoon van Herman Rombouts en Christina Jans Hammeken). Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 493. Smits, De grafzerken, 5. G. Berkelmans, 'Rombouts of een Bossche familie gaat met de tijd mee', De Brabantse Leeuw, XXXIV (1985) 170-174.
34.E. Reusens, 'Documents relatifs a l'histoire de l'université de Louvain (1425-1797)', Analectes pour servir a l'histoire ecclésiastique de la Belgique, XVIII (1882) 401-407. Van der Does de Willebois, Studiebeurzen, IV, kapittel 50.
35.RAH, Collectie Aanwinsten 1897, no 45, 7 november 1520. KU Tilburg, Brabanticaverzameling, hs D-19-a, no 82. BAH, Obituarium Sint Jan Den Bosch, p. 381. GAH, R 1240, f 160, 1470/71. R 1270, f 38v, 3 maart 1502; f 67v, 15 juni 1502. R 1271, f 9v, 10 november 1502; f 115, 6 oktober 1502; f 231, 19 oktober 1502; f 462, 16 januari 1503. R 1272, f 13v, 20 november 1504; f 83v, 27 juli 1504. R 1278, f 273v, 15 februari 1508. R 1297, f 21v, 18 november 1521. R 1300, f 9, 20 oktober 1524. R 1326, f 48, 16 december 1536. R 1327, f 307, 9 augustus 1538. J.Th.M. Melssen, 'Een Bossche familie zwermt uit... De familie Pelgrom (van Driel)', De Brabantse Leeuw, XXVI (1977) 132. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, III, 238, 417, 419, 420. A. van Sasse van IJsselt, 'De oorspronkelijke naam der Bossche familie Pelgrom', Taxandria, XIII (1906) 41-42. Ch.C.V. Verreyt en W.J.F. Juten, 'Noordbrabantsche schepenzegels', Taxandria, X en XII (1903 en 1905), X, 279-281. Ch.C.V. Verreyt, 'Leden der Lievevrouwebroederschap te 's Hertogenbosch van 1318-1642', Taxandria, XVIII (1911), 173. H.J.M, van Rooij, Inventaris van het oud-archief van het 'Zinnelooshuis' te 's-Hertogenbosch (Zundert, 1932) 167, 171, 172, 177. Van Rooij, Het Oud-achief, II, 428, 429, 444, 447, 448, 457, 474, 479, 480, 481. Van Zuylen, Stadsrekeningen, I, 42. Jacob van Oudenhoven, Silva-ducis aucta, et renata of Een Nieuwe ende gantsch Vermeerderde Beschrijvinge van de Stadt van s'Hertogen-Bossche ('s-Hertogenbosch, 1670) 71. C.R. Hermans, Bijdragen tot de geschiedenis, oudheden, letteren, statistiek en beeldende kunsten der Provincie Noord-Braband (2 dln; 's-Hertogenbosch, 1845) I, 113. Van den Eisen en Hoevenaars, Analecta, II, 163. W. Bezemer, Bijdrage tot de kennis van het oude cijns- en grondrenterecht in Brabant ('s-Hertogenbosch, 1889) 207-210. G. van der Velden, Het necrologium Bernense van Arnold van Vessem uit 1574, aangevuld met de namen van de abdijleden tot 1986 (Berne (Heeswijk), 1986) 16. Smits, De grafzerken, 51. Wellicht mag Henrick worden vereenzelvigd met de Bosschenaar Dierck Pelgrom, die in 1498 te Rostock ging studeren; elders werd geen immatrikulatie gevonden (A. Hofmeister, Die Matrikel der Universitat Rostock (5 dln; Rostock, 1889-1912) I, 292).
36.GAH, Collectie Aanwinsten 1897, no 44 en no 45. GAH, Aanwinsten 7851, f 6, 1478/79. R 118, f 356v, 27 december 1519. BAH, Obituarium Sint Jan Den Bosch, p. 414. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, I, 381.
37.GAH, R 1371, f 451, l september 1557. R 1379, f 23v, 25 oktober 1560. Aanwinsten 7851, f 260v, 1528. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, III, 238.
38.GAH, R 1378, f 372, 11 juni 1560. R 1382, f 522, 18 maart 1563. R 1845, f 432, 5 januari 1559. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, I, 138. C.R. Hermans, Verzameling van kronyken, charters en oorkonden betreffende de stad en meijerij van 's Hertogenbosch ('s-Hertogenbosch, 1848) 98. Verreyt en Juten, 'Noordbrabantsche schepenzegels', XII, 249.
39.GAH, R 1379, f H7v, 23 januari 1561. R 1848, f 341, 5 mei 1575.
40.GAH, R 1376, f 434, 29 november 1559. R 1382, f 132v, 9 februari 1562; f 201v, 21 mei 1562. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 408.
41.GAH, R 1401, f 10, 27 oktober 1575; f 143v, 23 januari 1576, G.C.M, van Dijck, De Bossche optimaten. Geschiedenis van de Illustre Lieve vrouwebroederschap te 's-Hertogenbosch, 1318-1973 (Tilburg, 1973) 236.
42.GAH, R 1382, f I32v, 9 februari 1562. R 1412, f 229v, 23 september 1575.
43.L.F.W. Adriaenssen, 'De Bossche familie Moer in kerkklokken, altaarstukken en gebed (1452-1644)', De Brabantse Leeuw, XXXVII (1988) 203, 205. L.F.W. Adriaenssen, 'De Bossche klokkengietersfamilie Moer, 1450-1570', Noordbrabants Historisch Jaarboek, VI (1989) 56, 69.
44.GAH, R 1404, f 134, 13 november 1580. R 1407, f 463v, 5 mei 1593. R 1417, f 204v, 27 januari 1581. R 1422, f 291v, 15 juni 1593.
45.GAH, R R 1385, f 250, l maart 1564; f 256v, 4 februari 1564. R 1399, f 391, 23 juni 1574. R 1432, f 296v, 11 juni 1594. R 1851, f 67, 17 november 1593. B 59, gemene zetting van 1552/53. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, III, 53. Ch.C.V. Verreyt, 'Zegelafbeeldingen', De Navorscher, XL (1890) 582.
46.GAH, R 1387, f 10, 18 oktober 1564.
47.L.F.W. Adriaenssen, 'De gerechtigden tot het Bacx-koorke in de Sint Jan tot de reductie van Den Bosch', De Brabantse Leeuw, XXXIV (1985) 135. GAH, R 1345, f 427, 5 maart 1546.
48.GAH, Aanwinsten 7851, f 125v, 2 oktober 1516; f 153v, 1519.
49.RAH, Collectie Cuypers van Velthoven no 3533, 1559/60. Collectie Aanwinsten 1897, no 45, 7 november 1528. GAH, R 446, f 29, 27 november 1551; f 46v, 22 december 1551; f 57v, 15 januari 1552; f 70, 9 februari 1552; f 77v, 29 maart 1551; ongef., 23 december 1552. R 1372, f 8, 6 maart 1556. R 1412, f 107v, 5 december 1573. Aanwinsten 7851, f 138, 1517; f 153v, 1519. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, III, 444.
50.Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, p. 120. Hermans, Bijdragen, I, 125, 129. F. Beelaerts van Blokland, 'Meyerijsche heraldiek', De Nederlandsche Leeuw, XXVI (1908) 167.
51.GAH, R 444, ongef., 15 juni 1540; 7 september 1540. R 1399, f 431, 3 september 1575. R 1842, f 746, 28 november 1539. R 1843, f 275, 23 juli 1545. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, III, 540, 552.
52.GAH, R 1326, f 22, 9 november 1536. R 1345, f 427v, 5 maart 1546. R 1347, f 230v, 10 juni 1547. Aanwinsten 7851, f 138, 1517; f 153v, 1519; f 391, 1540. Schillings, Matricule, IV, 25, no 136. Beelaerts van Blokland, 'Nog eens de Bossche familie Pelgrom', Taxandria, XIII (1906) 111. Smits, De grafzerken, 35.
53.GAH, Aanwinsten 7851, f 391, 1541.
54.GAH, R 1397, f 215v, 31 juli 1573. R 1843, f 70, 16 augustus 1541. R 1845, f 188, 8 april 1557. R 1847, f 395, 14 maart 1569. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, I, 215; III, 357, 583. Verreyt, 'Zegelafbeddingen', 578.
55.GAH, R 1352, f 257, 5 april 1549. R 1383, f 135, 18 januari 1563. R 1386, f 117, 2 januari 1565. R 1413, f 424, 4 juli 1581; f 433v, 15 juli 1581. R 1844, f 291, 24 december 1555. R 1849, f 9 1 , 15 juli 1581.
56.GAH, R 1376, f 275, 5 juni 1559. Aanwinsten 7851, f 391, 1541.
57.RAH, Rentmeester Generaal 280, f 83.
58.GAH, R 1414, f 18, 5 januari 1582. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, III, 242.
59.GAH, R 1376, f 238, 21 april 1559. R 1387, f 3I5v, 19 juli 1565. R 1399, f 435, 9 september 1575. R 1475, f 158, 25 mei 1604. Hermans, Verzameling, 271. Van Zuylen, Stadsrekeningen, II, 991. L.P.L. Pirenne, 's-Hertogenbosch tussen Atrecht en Utrecht. Staatkundige geschiedenis 1576-1579 (Tongerlo, 1959) 140-141. A.F.O. van Sasse van IJsselt, Nieuwe Catalogus der oorkonden en handschriften, berustende in de boekerij van het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant (2 dln; 's-Hertogenbosch, 1900-1915) I, 169-170, no 433. L de Gou, 'Het geslacht Van Eyndhouts. Aanvullingen en verbeteringen op het artikel in Jaarboek 1974, Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie, XXIX (1974) 151.
60.GAH, R 1848, f 515, 10 december 1576.
61.GAH, R 1375, f 310v, 13 september 1558.
62.GAH, R 447, ongef., 2 april 1591; 18 mei 1593. R 1376, f 338, 31 juli 1559. R 1382, f 73, 10 januari 1562. R 1385, f 120, 3 januari 1564; f 224, 17 februari 1564; f 351v, 27 mei 1564. R 1404, f 15, 5 november 1579. Van Dijck, De Bossche optimaten, 273-274. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, III, 241, 242, 523, 525. Van Zuylen, Stadsrekeningen, l, 787, 792; II, 960, 997, 1052, 1072. P. Cuypers van Velthoven, Documents pour servir à l'histoire des troubles réligieux du XVIme siècle dans le Brabant septentrional. Bois-le-Duc (1566-1570) (Bruxelles, 1858) 135, 139, 142, 513. M.A. Vente, 'De Illustre Lieve Vrouwe Broederschap te 's-Hertogenbosch', Tijdschrift van de Vereniging voor Nederlandse muziekgeschiedenis, XIX (1963) 170.
63.GAH, B 59, gemene zetting van 1552/53. Aanwinsten 7851, f 125v, 2 oktober 1516; f 153v, 1519. R 1337, f 189, 14 april 1543. R 1342, f 284, 24 maart 1544. R 1345, f 427, 5 maart 1546. R 1359, f 18v, 20 oktober 1551. R 1361, f 15v, 11 oktober 1552. R 1362, f 206v, 14 april 1553; f 317, 22 augustus 1553. R 1363, f 182, 21 april 1553. R 1375, f 310v, 13 september 1558. R 1376, f 275, 5 juni 1559. R 1378, f 158, 26 maart 1560. R 1843, f 337, 20 april 1547. R 1844, f 170, 26 maart 1554 voor Pasen. RAH, Collectie Aanwinsten 1897, no 45, 7 november 1528. Verreyt en Juten, 'Noordbrabantsche schepenzegels', X, 281. Van Oudenhoven, Silva-ducis aucta, 71. Beelaerts van Blokland, 'Nog eens', 107, 110. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, I, 377; II, 244. B. Blonde, De sociale structuren en economische dynamiek van 's-Hertogenbosch 1500-1550 (Tilburg, 1987) 202.
64.GAH, R 1843, f 299, 12 mei 1546. Aanwinsten 7851, f 377, 1537. W. Wijnaendts van Resandt, geschiedenis en genealogie Wijnants - Wijnants van Resant - Wijnaendts (Bergen op Zoom, 1906) 49.
65.GAH, R 1354, f 71, 14 mei 1550. R 1357, f 164v, 15 april 1551. R 1358, f212, 11 april 1552. J.Th. de Raadt, 'Verzameling van grafschriften en wapens in verschillende Noordbrabantse kerken', Noordbrabantsche Almanak, III en IV (1891 en 1892) IV, 899. J.B. Gramaye, Antiquitates illustrissimi ducatus Brabantiae (Leuven, 1708) 34.
66.GAH, R 1342, f 98, 15 december 1544. R 1345, f 9v, 15 oktober 1545. R 1379, f I57v, 23 januari 1561. R 1387, f 10, 18 oktober 1564. R 1464, f 156, 20 februari 1617. R 1850, f 494, 14 september 1592. RAH, Jezuïetencollege 's-Hertogenbosch, no 181.
67.SAA, Vierschaar 148, 20 november 1562.
68.GAH, R 256, f 463v, 5 december 1592. R 1428, f 258, 18 januari 1618.
69.GAH, R 1380, f 231, 25 april 1561. R 1382, f 507, 6 maart 1563. R 1428, f 168, 7 januari 1617. R 1442, f 77v, 24 december 1601. Beelaerts van Blokland, 'Nog eens', 50.
70.GAH, R 1423, f 258, l april 1598. R 1540, f 160v, 6 februari 1629. R 1851, f 216, 21 augustus 1595. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 337.
71.RAH, Collectie Aanwinsten 1897, no 44. GAH, R 1404, f 17v, 10 november 1579.
72.RAH, NANB 5247, f 7v, 20 mei 1615; f 14v, 15 oktober 1514; f 16, 24 november 1615; ongef., 4 mei 1624.
73.RAH, NANB 5247, ongef., 4 mei 1624. G.A.H., R 1417, f 429v, 3 maart 1582. R 1850, f 277, 12 april 1590.
74.RAH, NANB 5247, f 7v, 20 mei 1615; f 25v, 26 augustus 1616; ongef., 24 april 1618; 5 december 1619; 4 mei 1624. GAH, R 447, ongef., 21 februari 1595. R 1453, f 296, 31 augustus 1609. P.C. Bloys van Treslong Prins, Genealogische en heraldische gedenkwaardigheden in en uit de kerken der provincie Noord-Brabant (2 dln; Utrecht, 1924) II, 122. F. Beelaerts van Blokland, 'Aanteekeningen uit de protocollen van Heusdensche notarissen', De Nederlandsche Leeuw, XXXVII (1919) 413.
75.RAH, NANB 4818, f 70, juli 1614. NANB 5247, ongef., 31 december 1611. NANB 5256, f 40v, 14 december 1652. GAH, R 1406, f 374v, 4 april 1590. R 1857, f 166, 16 april 1627. A.F.O. van Sasse van IJsselt, 'Genealogie der adellijke familie van Eyck', Bijdragen van het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noordbrabant, 1918, 28. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 130. Bloys van Treslong Prins, Gedenkwaardigheden, I, 199. Ph. van Leefdael, 'Beschrijving der Meierij van 's-Hertogenbosch dor Philips baron van Leefdael', Bijdragen van het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-brabant, 1918, 6, 87. Gramaye, Antiquitates, 34. De Raadt, 'Verzameling', III, 556; IV, 761.
76.Adriaenssen, 'De gerechtigden', 144.
77.Adriaenssen, 'De gerechtigden', 142.
78.GAH, R 1423, f 258, 1 april 1598. R 1465, f 246, 2 mei 1617. R 1847, f 414, 27 april 1569. Van Sasse van IJsselt, "Genealogie", 534. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, I, 235. Van Sasse van IJsselt, "De oorspronkelijke naam", 42. Verreyt, "Leden", 25. Blonde, De sociale structuren, 203.
79.GAH, R 1495, f 105, 19 december 1618. R 1530, f 101, 15 december 1618; f 371v, 11 mei 1619. Van Rooij, Zinnelooshuis, 230, regest 231, 22 december 1618.
80.GAH, R 1495, f 95v, 17 december 1618. G.C.A. Juten, De parochiën in het bisdom Breda (2 dln; Bergen op Zoom, 1935) II, 20.
81.GAH, R 1523, f 267, 13 april 1623. R 1524, f 430, 5 juli 1624. R 1530, f 113, 24 december 1618. R 1531, f 89v, 4 december 1619. R 1536, f 489v, 6 augustus 1625; f 494, 8 augustus 1625.
82.GAH, N 2661, ongef., 17 april 1603. Van Sasse van IJsselt, "Van Eyck", 29.
83.GAH, R 1421, f 177, 19 december 1589; f 370, 9 juli 1590. R 1434, f 396, 28 september 1596.
84.GAH, R 1429, f 495, 22 mei 1628. R 1530, f 531v, 4 september 1619. R 1540, f 160v, 6 februari 1629. R 1544, f 318, 9 juni 1629. A 28, f 273, 31 oktober 1632. Van Zuylen, Stadsrekeningen, II, 1375, 1383, 1398, 1399, 1411, 1418.
85.GAH, R 1541, f 103, 11 februari 1630. R 1542, f 600, 24 december 1631.
86.GAH, R 1574, f 102v, l juni 1650. R 1605, f 11, 15 oktober 1649. Kleinkinderen: N 2878, ff 204 en 209, 10 december 1701; f 213, 12 december 1701; f 215, 13 december 1701.
87.SA Antwerpen, N 2661, f 62v, 24 april 1649.
88.G.A. Breda, R 540, f 100, 17 december 1670; f 271v, 4 mei 1673; f 369v, 4 juni 1674. R 541, f 215v, 9 februari 1677; f 217, 17 februari 1677; f 286v, 10 december 1677. R 542, f 199v, 7 mei 1680. R 544, f 58v, 13 juli 1683; f 142, 30 oktober 1684.
89.G.A. Breda, R 535, f 339, i.m. 9 mei 1664 en 9 mei 1665. R 537, f 146, 21 mei 1661; f 337v, 28 februari 1663. R 538, f 66, 3 mei 1664; f 71, i.m. 24 mei 1673. R 549, f 135v, 2 januari 1694. Inv. Hingman no 118, f 107. L.J. Kuyck, "Begraafregisters te Breda", Taxandria XII (1905) 134.
90.GAH, N 2702, f 505, 13 juni 1670. N 2734, f 225, 18 december 1680; f 238, 15 februari 1681. N 2787, f 238, 29 september 1680.
91.GAH, N 2710, f 331, 21 augustus 1662. N 2726, f 98v, 26 februari 1656. N 2787, f 7, 2 maart 1679.
92.SA Antwerpen, N 2661, f 132, 16 mei 1650. GAH, N 2686, ongef., l oktober 1649.
93.Archief Godshuizen 's-Hertogenbosch, Voorlopige inventaris van de Blokken, no 4115. BAH, portefeuille Scholae dominicales catechismus, 8 maart 1623. ARAG, Raad van State 2155-1, staat van inkomsten van de Bossche jezuïeten, 28 oktober 1629. ARAB, Universiteit van Leuven 673, f 244, 4 juni 1615; f 250, september 1615. GAH, R 1531, f 155, i.m. 17 oktober 1620. R 1545, f 304, 22 april 1633. R 1557, f 172, 28 februari 1639. Verreyt en Juten, "Noordbrabantsche schepenzegels", X, 281. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, I, 244; II, 242-243. H. van Rooij, "Het gesticht 'Reinier van Arkel' te 's-Hertogenbosch, het oudste krankzinnigengesticht in Nederland", Bossche Bijdragen VII en VIII (1925-1926 en 1926-1927), VIII, 30. H. Bots, I. Matthey en M. Meyer, Noordbrabantse studenten 1550-1750 (Tilburg, 1979) 564. Van Sasse van IJsselt, Nieuwe catalogus, II, 382, no 28. F.A. Brekelmans, W.J. Formsma en J.P.W.A. Smit, De archieven van het gereformeerde burgerweeshuis te 's-Hertogenbosch ('s-Gravenhage, 1952) 50, no 465 en 466. Van der Does de Willebois, Studiebeurzen, IV, 416. Van Oudenhoven, Silva-ducis aucta, 73-75. J.C.A. Hezenmans, 's-Hertogenbosch van 1629 tot 1798. Historische studiën ('s-Hertogenbosch, z.j. [1899]) 23. G.M. van der Velden, Het memoriaal van abt Jan Moors 15 november 1634 - 23 juni 1637 (Averbode, 1980) 91, 95, 107, 111, 112, 113, 119, 282. Van Zuylen, Stadsrekeningen, II, 1352, 1353, 1365. C.R. Hermans, Verzameling van oorkonden, betrekkelijk het beleg van 's Hertogenbosch in den jare 1629 (4 dln; 's-Hertogenbosch, z.j.) I, 319; III, 150.
94.ARAG, SG 12548-478, Cort begrijp aller fundatiën, 1675. RAH, Leen- en Tolkamer 129, f 240, 3 december 1621. Beurzenstichtingen no 1005, 1618. GAH, R 1495, f 206, 8 februari 1619. R 1513, f 268, 15 december 1636. R 1540, f 26v, 17 november 1678. R 1545, f 585v, 21 augustus 1635. R 1574, f 215, 8 mei 1650. R 1582, f 108v, 18 januari 1655. R 1610, ff 166, 167v en 174v, 27 januari 1655; f 181, 29 januari 1655; f 188, 5 februari 1655; ff 193, 194v en 195v, 3 februari 1655; f 199, 4 februari 1655; f 200v, 6 februari 1655; f 201, 13 februari 1655. R 1612, f 205, 19 mei 1657. R 1643, f 340v, 29 juni 1668. R 1855, ff 30 en 48, 19 mei 1611. R 1857, f 309, 20 februari 1629. De Raadt, "Verzameling", III, 544. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 493. J. Vriens, Inventaris van het archief van de tienden van Moergestel 1618-1858 waarin opgenomen een fragment van het familiearchief de la Torre 1608-1684 ('s-Hertogenbosch, 1970) 71, no 67, 13 mei 1618. Van der Does de Willebois, Studiebeurzen, IV, 415-416.
95.GAH, R 1630, f 257, 21 juni 1675; ff 275 en 280, 26 juni 1675. R 1647, II, f 109, 24 april 1675.
96.Bots, Matthey en Meyer, Noordbrabantse studenten, 564. Schillings, Matricule, V, 443, no 330. P. Genard, Verzameling der graf- en gedenkschriften van de provincie Antwerpen (9 dln; Antwerpen, 1856 e.v.) V, 248.
97.GAH, Aanwinsten 7851, f 143v, 9 mei 1710.
98.RAH, Raad van Brabant 292, rekwest met apostille van II februari 1670. GAH, N 2728, f 299, 11 november 1664; f 310, 14 februari 1664; f 319, 28 april 1664.
99.RAH, Beurzenstichtingen, no 924. Bots, Matthey en Meyer, Noordbrabantse studenten, 565: onjuist. Schillings, Matricule, VI, 224, no 214. Van der Does de Willebois, Studiebeurzen, IV, 379, 415, 416.
100.ARAG, SG 3268, f 603, 22 september 1662; f 650v, 12 oktober 1662. SG 5034-1, lectum 24 mei 1664. GAH, Hs in bruikleen van het Noordbrabants Genootschap 330f, staten van inkomsten van het Bacx-koorke, 1665, 1666 en 1670. R 1649, f 213v, 18 mei 1677. R 1902, ongef., 25 mei 1671. N 2728, f 259, 12 september 1662. RAH, Beurzenstichtingen, no 924. Raad van Brabant 744, p. 261, no 5399, 17 december 1704; p. 335, no 5461, 19 april 1706. Civiele dossiers no 2923. Van Sasse van IJsselt, Nieuwe catalogus, II, 268, no 719, 3 februari 1687; 273, no 742, 21 juli 1698; 363, no 256cc. Reusens, Documents, 405. A.G.J. Mosmans, "De Illustre Lieve Vrouwe-broederschap te VHertogenbosch", Taxandria XXXIV (1927) 120-121. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 245. Bots, Matthey en Meyer, Noordbrabantse studenten, 564. Van der Does de Willebois, Studiebeurzen, IV, 415-416.
101.Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 171, 173.
102.GAH, N 3129, no 159, 3 november 1759. Handelingen van het Provinciaal Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant 1916-1927, VHertogenbosch 1927, p. 40. Van Sasse van IJsselt, Studiebeurzen, II, 105, 245, 246, 276.
103.RAH, Hilvarenbeek R 75, f 60v, 5 september 1726. GAH, R 1495, f 206, i.m. 3 april 1732. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 249. Van Sasse van IJsselt, "De oorspronkelijke naam", 43. F.E.M. Vercauteren, De aanleg van de straatweg 's-Hertogenbosch - Best als deel van de verbinding met Luik (1740-1745) (Nijmegen, 1956) 183, no 281.
104.GAH, R 1429, f 495, 22 mei 1628. R 1531, f 281, 24 maart 1620. Van Rooij, "Zinnelooshuis, 232.
105.SA Antwerpen., N 2556, f 387v, 26 september 1630. ARAG, SG 5226-11, lectum 22 september 1721, no 2, 26 februari 1638.
106.G.A. Amsterdam, N 1501, p. 12, 20 maart 1641.
107.SA Antwerpen., N 2256, f 387v, 26 september 1630.
108.ARAG, SG 3189, f 184bv, 23 april 1630. SG 3257, f 625, 18 september 1651; ff 677 en 686v, 10 oktober 1651; f 837v, 25 november 1651. SG 3267, f 126, 10 maart 1661. SG 5226-11, lectum 22 september 1721, copia copiae no 3, 1638. GAH, R 1495, f 105, 19 december 1618. N 2700, f 225, 24 februari 1664; f 225v, 2 maart 1662; f 227, 18 februari 1662; ff 233 en 234, 13 maart 1662. N 2713, ongef., 19 oktober 1651. RAH, Beurzenstichtingen, no 39, p. 379, 15 mei 1636. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 244. Van Rooij, Zinnelooshuis, 230, no 321.
109.GAH, N 2732, f 5, 10 januari 1671. R 1608, f 218, 18 april 1653. Aert Momboers was in 1612/13 wert tot Empel (Van Zuylen, Stadsrekeningen, II, 1211).
110.G.A. Amsterdam, Archief Burgemeesters 768, f 443, 24 mei 1724. Resolutieboek burgemeesters 2, f 306, 30 januari 1697. Ambtboek I, p. 7. N 7607, ongef., 14 augustus 1720.
111.ARAG, SG 3268, f 520v, 16 augustus 1662; f 567v, 5 september 1662. GAH, R 1618, f 114, 20 december 1662.
112.G.A. Amsterdam, Kwijtscheldingen 88, f 357, 2 mei 1714. Archief burgemeesters 766, f 722, 4 maart 1719.
113.ARAG, Raad van State 47, dl I, p. 302, 27 april 1630. SG 3189, f 184bv, 23 april 1630. SG 5226-II, lectum 22 september 1721, no 2 en no 3. RAH, Belastingen en Domeinen no 176. GA Amsterdam, Poorterboek C, f 8v, 16 november 1636. poorterboek 2, p. 382, 16 april 1664. Weeskamer, begraafregister 10, ongef., 1654. Resoluties burgemeesters dl B, f 305. SA Antwerpen, N 2256, f 387v, 26 september 1630. L.G. van Dijck, 'Gewapend Eindhoven. Familiewapens van Eindhovenaren of aanwezig in het gemeentearchief van Eindhoven', De Brabantse Leeuw XXI (1972) 57. C.C.N. Krom, 'Nog eens de afkomst van Bilderdijk', De Nederlandsche Spectator, 1884, 411. R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch. (Stadsrekeningen van het jaar 1399-1800) (2 stukken; VHertogenbosch, 1863-1866) II, 1352, 1354, 1357, 1359, 1403. A.F.O. van Sasse van IJsselt, De voorname huizen en gebouwen van 's-Hertogenbosch, alsmede hunne eigenaars en bewoners in vroegere eeuwen. Aanteekeningen uit de Bossche schepenprotocollen loopende van 1500-1800 (3 dln; z.pl., z.j.) II, 237, 261. W. Meindersma, De gereformeerde gemeente te 's Hertogenbosch 1629-1635 (Zaltbommel, 1909) 115, 117, 264. W.F.H. Oldewelt, Amsterdamsche archief fondsen (Amsterdam, 1942) 142-143.
114.J.F.L. de Balbian Verster, 'Een Amsterdammer als pionier op Bali (Emanuel Rodenburg, 1597-1601)', Amstelodamum, jaarboek IX (1911) 123-126.
115.GAH, hs in bruikleen van het Noordbrabants Genootschap no 330f, rekeningen Bacx-koorke 1665, 1666 en 1670; resolutie Staten-Generaal 29 oktober 1672; notariële akte 24 augustus 1676; supplikatte 10 maart 1678; voordracht 13 oktober 1679. N 2732, f 5, 10 januari 1671. RAH, Raad van Brabant nr 741, f 378v, no 3985, 27 september 1672. Idem nr 751, no 8188, 22 februari 1672; no 8218, 3 april 1673. GA Amsterdam, Kohier van de 200ste penning 1674, f 31v. ARAG, SG 3244, f 468, 13 december 1638.
116.GA Amsterdam, N 2849B, p. 1081, 24 augustus 1676. Resoluties burgemeesters dl B, p. 50; p. 65, 15 mei 1654. Kohier van de 200ste penning 1674, f 34. GAH, hs in bruikleen van het Noordbrabants Genootschap no 330f, i.m. van de copie van de notariële akte van 24 augustus 1676. ARAG, SG 3286, f 512, 25 oktober 1672; f 541 v, 29 oktober 1672. RAH, Raad van Brabant 427, Raad van Brabant aan Staten-Generaal, 6 december 1672.
117.GA Amsterdam, Archief burgemeesters 754, f 198v, 18 januari 1687. Ambtboek I, p. 84. N 2849B, p. 1081, 24 augustus 1676. GAH, hs in bruikleen van het Noordbrabants Genootschap no 330f, aantekeningen betreffende de inkomsten van het koor, 18 juni 1679 (op een kopie van een notariële akte van 24 augustus 1676); verantwoording van de inkomsten door Jacob de Bye, 30 juli 1680 - 1689; brief van Barent Pelgrom de Bie aan het kerkbestuur. J.G. Frederiks, 'Het patriciaat der familie Duysentdaelders', De Nederlandsche Spectator, 1884, 348.
118.J.A. Alberdingk Thijm, Het patriciaat van Amsterdam, vertegenwoordigd door de genealogie van 't geslacht Boelens, met aangehuwde familiën en nakomelingenschap, uitgegeven naar het handschrift van Jan van Wieringen Ghijsbertsz (Amsterdam, 1884) 19.
119.GAH, N 2978, f 172, 6 juli 1715.
120.GA Amsterdam, Kohier van de 200ste penning 1674.
121.GAH, N 2978, f 172, 6 juli 1715. Hs in bruikleen van het Noordbrabants Genootschap 330f, inventaris van 31 december 1657, marginale aantekeningen; rekeningen van 1665, 1666 en 1670; kontrakt met Van Woerkom van 1719.
122.GA Amsterdam, Resoluties burgemeesters dl B, f 283v, 13 december 1691; dl C, f 25v, 30 januari 1708. Thesaurie Ordinaris 741, p. 813. Thesuarie Ordinaris 742, p. 883. Kohier van de 200ste penning, 1674. Poorterboek 2, p. 382, 16 april 1665. Ambtboek I, p. 162, 31 januari 1708. Weeskamer, Inbrengregister 31, ff 154v en 159, 19 januari 1663. N 2626, 24 oktober 1671. H.F. Wijnman, 'Het zogenaamde winkelboek van dementia van den Vondel', Amstelodamum, maandblad LIII (1966) 171. R.M. Dekker, Oproeren in Holland gezien door tijdgenoten. Ooggetuigeverslagen van oproeren in de provincie Holland ten tijde van de Republiek (1690-1750) (Assen, 1979) 77, 117. J. Wagenaar, Amsterdam in zyne opkomst, aanwas, geschiedenissen, voorregten, koophandel, gebouwen, kerkenstaat, schooien, schutterye, gilden en regeeringe (3 stukken; Amsterdam, 1767) I, 716; III, 285.
123.ARAG, Generaliteitsrekenkamer 83, f 18v, 7 juli 1722. SG 5226-II, lectum 22 september 1721, no 4, 13 december 1679. GA Amsterdam, Ambtboek I, p. 118, 30 januari 1692; p. 162, 31 januari 1708. Resoluties burgemeesters C, f 25v, 30 januari 1708. Archief burgemeesters 768, f 784, 24 maart 1725. Amsterdamsche Courant, Anno 1724, no 112. GAH, hs in bruikleen van het Noordbrabants Genootschap 330f, collatie d.d. 9 oktober 1679; presentatie d.d. 13 oktober 1679. Hulpdepöt Rijksarchievendienst Schaarsbergen, Generaliteitsrekening 3563, f 236.
124.GA Amsterdam, Archief burgemeesters 766, f 1019, 18 december 1719. GAH, N 2978, f 172, 6 juli 1715.
125.GA Amsterdam, Ambtboek I, p. 162, 31 januari 1694 en 31 januari 1698.
126.GAH, hs in bruikleen van het Noordbrabants Genootschap 330f, 4 november 1689; 28 september 1724; 19 september 1725.
127.GA Amsterdam, Weeskamer, begraafregister 6, ongef., 14 september 1691. A.B. van der Vies, 'Huwelijksaanteekeningen van predikanten in de kerkelijke registers te Amsterdam (1680-1811)', De Nederlandsche Leeuw XXXVII (1919) 19.
128.Bilderdijkmuseum Amsterdam, hs G 44, genealogie B.
129.GAH, hs in bruikleen van het Noordbrabants Genootschap 330f, resolutie Staten-Generaal, 28 september 1724.
130.GA Amsterdam, Ambtboek I, p. 250, 16 december 1713. A.M. Ledeboer, 'Boekverkoopers, boekdrukkers en uitgevers in Nederland', De Navorscher XX (1870) 180. I.H. van Eeghen, De Amsterdamse boekhandel, dl III (Amsterdam, 1965) 29-30.
131.GAH, hs in bruikleen van het Noordbrabants Genootschap 330f, resolutie Staten-Generaal, 19 september 1725.
132.GA Amsterdam, Weeskamer, Inbrengregister 34, f 31, 27 juni 1675.
133.GA Amsterdam, KWS 63, f 42v, 17 december 1683. KWS 70, f 222, 24 juni 1698. KWS 74, f 80, l december 1700. I.H. van Eeghen, 'Amstel 332. Een merkwaardig soort van huis', Amstelodamum, maandblad XLIII (1956) 124. Frederiks, 'Het patriciaat', 347-348. (Cornelis Brill was in 14 juli 1652 te Amsterdam gedoopt als zoon van Jacobus Brill en Hilletjen Cornelis).
134.GAH, hs in bruikleen van het Noordbrabants Genootschap 330f, resolutie Staten-Generaal, 13 oktober 1679.
135.GA Amsterdam, KWS 97, f 48v, 7 juli 1723.
136.Hij trouwde met Maria Adriana van der Marck, die in 1733 hertrouwde met Dirck Heimans.
137.GA Amsterdam, Grondpapieren 159, huwelijkse voorwaarden voor notaris Willem Lageman, Amsterdam 11 mei 1727. Van Eeghen, 'Amstel 332% 126.
138.GA Amsterdam, Grondpapieren 159, testament voor notaris Arnout Roermond, Amsterdam 20 maart 1744. W.F.H. Oldewelt, Kohier van de personele quotisatie te Amsterdam over het jaar 1742 (Amsterdam, 1945) 348. Van Eeghen, 'Amstel 332', 124 e.v.
139.GA Amsterdam, KWS 74, f 80, l december 1700. Afschrijvingen bij Willig Decreet 37, f 231. N 2849B, p. 1081, 24 augustus 1676. GAH, N 2978, f 172, 6 juli 1715. Hs in bruikleen van het Noordbrabants Genootschap 330f, 30 juli 1680; 4 november 1687; 26 september 1719. ARAG, SG 3424, 216, 11 maart 1728. SG 5226-II, 22 september 1721, no 5. Generaliteitsrekenkamer 83, f 18v, 7 juli 1722. Generaliteitsrekenkamer 84, f 37, 25 oktober 1728. Hulpdepót Rijksarchievendienst Schaarsbergen, Generaliteitsrekeningen 3559-3579, 1727 (1722) - 1748. Bilderdijkmuseum Amsterdam, hs G 44. Oldewelt, Kohier, 343. H.W.T. Tydeman (ed.), Briefwisseling van Mr. W. Bilderdijk met de hoogleeraren en Mrs. M. en H.W. Tydeman. Gedurende de jaren 1807 tot 1831, dl I (Sneek, 1866) 290.
140.R.A. Kollewijn, Bilderdijk. Zijn leven en zijn werken. Naar oorspronkelijke en voor een groot gedeelte onuitgegeven bescheiden samengesteld (2 dln; Amsterdam, 1891) I, 18, 31.
141.GA Amsterdam, N 9932, no 194, 9 juni 1733. ARAG, Generaliteitsrekenkamer 84, f 73, 20 juni 1771. H.J. Allard, 'Mr. Willem Bilderdijk, beneficiant der Bossche St. Janskerk', overdr. uit Studiën op godsdienstig, wetenschappelijk en letterkundig gebied XVII (1884) 8-10. Kollewijn, Bilderdijk, I, 18. De dichtwerken van Bilderdijk, dl XII (Haarlem, 1859) 402-403; vgl. 417 en J. Bosch, Mr. Willem Bilderdijk's briefwisseling. Aanvullende uitgave. Dl I, 1772-1794 (Wageningen, 1955) 41.
142.Oldewelt, Kohier, 348. Nederland's Patriciaat XLVIII, 1962, p. 65-66. Th. Stuart, De Amsterdamsche makelaardij. Bijdrage tot de geschiedenis onzer handelswetgeving (Amsterdam, 1879) 56-57.
143.GA Amsterdam, Grondpapieren 159, testament van Jan Berger de dato 20 maart 1744; testament van Debora voor notaris Jan Dardinois, Amsterdam 15 april 1755; aanstelling voor notaris Everard Haverkamp van Isaak Bilderdijk als executeur-testamentair de dato l O juni 1775; vestbrief van Amstel 332, 31 oktober 1775. N 11654, no 463, 22 augustus 1775. Letterkundig Museum 's-Gravenhage, hs B 583 H 3, Journaal betreffende de nalaatschap van wylen me juffrouwe Debora Pelgrom de Bie, overleden den 10 Juny 1775. Van Eeghen, 'Amstel 332', 126. L.F.W. Adriaenssen, 'De afstammingswaan en de genealogische poëzie van Willem Bilderdijk', Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie XLI (1987) 241.
144.Bilderdijkmuseum Amsterdam, hs G 44, Vervolg van de Geslachtlijst; staten van inkomsten van 1771 en 1772. ARAG, Generaliteitsrekenkamer 84, f 44v; f 73, 20 juni 1771. W. Messchert (ed.), Brieven van Mr. Willem Bilderdijk, dl I (Amsterdam, 1836) 233.
145.Bosch, Briefwisseling, 40.
146.J.G. Kam, Waar was dat huis in de Warmoesstraat? (Z.pl., z.j. [Amsterdam, 1968]) 352. Oldewelt, Kohier, 27.
147.Bosch, Briefwisseling, 40. Kollewijn, Bilderdijk, I, 30.
148.GA Amsterdam, KWS 109, f 26Iv, 5 april 1735. Ambtboek I, p. 219, en II, p. 159, 31 januari 1719. Frederiks, 'Het patriciaat' 347. Oldewelt, Kohier, 345. Kollewijn, Bilderdijk, I, 18. W. Bilderdijk, 'Begin of inleiding van eigen-levensgeschiedenis van Mr W. Bilderdijk. Naar zijn eigenhandig opstel, onder zijne nagelaten papieren gevonden', in: H.W. Tydeman (ed.), W. Bilderdijk, Geschiedenis des vaderlands (13 dln; Amsterdam, 1833 e.v.), X, p. 165-166.
149.Bilderdijkmuesum Amsterdam, hs G 44, kollatie-akte van 28 juni 1798. J.C. ten Brummeler Andriesse, Mr. W. Bilderdijk's eerste huwelijk, naar zijne briefwisseling met vrouw en dochter (1784-1807) (Leiden, 1873) 156, 158, 159, 166. Kollewijn, Bilderdijk, I, 333.
150.GA Amsterdam, N 7607, ongef., 14 augustus 1720. N 9147, no 934, 2 november 1739. GAH, hs in bruikleen van het Noordbrabants genootschap 330f, resolutie Staten-Generaal. Bilderdijkmuseum Amsterdam, hs G 44, Vervolg van de Geslachtlijst, 1728. Hulpdepót Rijksarchievendienst Schaarsbergen, Generaliteitsrekeningen 3559-3600, 1727 (1725) - 1770. ARAG, Generaliteitsrekenkamer 84, f 42, 21 januari 1729. SG 3426, f 114, 2 augustus 1728; f 425v, l en 20 november 1728. Oldewelt, Kohier, 259.
151.Kollewijn, Bilderdijk, I, 18. Bosch, Briefwisseling, 19, 39, 40.
152.Hulpdepót Rijksarchievendienst Schaarsbergen, Generaliteitsrekeningen 3578-3598,1747 - 1768. Bilderdijkmuseum Amsterdam, hs G 44, Vervolg op de Ge slachtiijst. ARAG, Generaliteitsrekenkamer 83, f 162, 16 juli 1748. Idem 84, f 44v.
153.ARAG, Generaliteitsrekenkamer 84, f 44v, 10 augustus 1768. Hulpdepót Rijksarchievendienst Schaarsbergen, Generaliteitsrekeningen 3598-3602, 1768 - 1772. Allard, 'Bilderdijk benefiant', 8-9.
154.Bosch, Briefwisseling, 20, 21, 261, 262. Kollewijn, Bilderdijk, I, 363.
155.GA Amsterdam, Weeskamer, overlijdensregister 29, ongef., 22 februari 1792.
156.Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde te 's-Gravenhage, Familie-archief Van der Does de Bye no 198.
157.ARAG, SG 3264, f 601, 11 oktober 1658. SG 3265, f 322, 14 april 1659. SG 3266, f 488, 3 maart 1660. SG 3267, f 421v, 10 augustus 1661; f 498, 19 september 1661. SG 3268, f 652, 13 oktober 1662. SG 5024-I, lectum 4 september 1660. SG 5062-I, 15 december 1660. GAH, R 1618, f 114, 20 december 1662. RAH, Beurzenstichtingen no 39, pp. 377 en 997.
158.Wijnaendts van Resandt, De vicarieën in Gelderland. Met vermelding veelal van tijdstip der stichting, namen der stichters, goederen en inkomsten der vicarieën, de collators of patroons, de vicarissen of bezitters en de erover gevoerde processen tot 1648 (Amsterdam, 1943) 63.
159.ARAG, SG 3260, f 15, 7 januari 1654. SG 3264, f 95, 22 februari 1658; f 601, 11 oktober 1658. SG 3265, f 141v, 5 maart 1659. SG 3273, f 723v, 22 mei 1666. J. Vriens, Inventaris van het archief van de classis 's-Hertogenbosch 1571-1950 ('s-Hertogenbosch, 1969) 10. M.R. Idema Greidanus, 'Genealogie der familie Bacx van Herenthals', Taxandria XLIV (1937) 34. De Nederlandsche Leeuw XXX, 1912, kol. 306.
160.Th. A. Boeree, De kroniek van het geslacht Backx (Bax, Bacx, Bakx en Baks). Een episode uit den strijd tegen Spanje (Wageningen, 1943) 485, 488. Van Sasse van IJsselt, De voorname huizen, II, 151. J.A. Worp, De briefwisseling van Constantijn Huygens (1608-1687), dl IV ('s-Gravenhage, 1915) 489, no 4856; 491, no 4856.
161.ARAG, SG 3268, f 525, 18 augustus 1662; f 567v, 5 september 1662; f 587v, 15 september 1662; f 639, 7 oktober 1662; f 650v, 12 oktober 1662; f 656, 16 oktober 1662; f 664v, 21 oktober 1662; f 671v, 25 oktober 1662. SG 3270, f 519, 8 juli 1664; f 521, 8 juli 1664; f 567v, 25 juli 1664; f 616v, 15 augustus 1664; f 849, 6 november 1664. SG 3272, f 684v, 6 november 1665; f 772v, 20 november 1665; f 821v, l december 1665; f 850, 9 december 1665. SG 3273, f 175, 8 februari 1666; f 744v, 27 mei 1666; f 779v, 7 juni 1666; f 811v, II juni 1666; f 838v, 19 juni 1666. SG 3274, f 101, 24 juli 1666; f 143, 31 juli 1666. SG 5034-I, 7 juli 1664. SG 5034-II, 10 augustus 1664. SG 5042-II, 6 juni 1666.
162.L.F.W. Adriaenssen, Hilvarenbeek onder de hertog en onder de generaliteit. Sociale en ekonomische geschiedenis van een kempens dorp tussen 1400 en 1800 (Hilvarenbeek, 1987) 181.
163.GAH, hs in bruikleen van het Noordbrabants Genootschap 330f, rekeningen 1665, 1666 en 1670; schrijven van de executeur-testamentair van Anna Catharina Bacx, 8 december 1673. ARAG, SG 3268, f 671v, 25 oktober 1662. SG 3269, f 781, 27 december 1663. SG 3270, f 125, 27 februari 1664. SG 5029, 11 november 1662. RAH, Archief Beurzenstichtingen 39, p. 999. GAH, N 2810, ongef., 28 december 1671. Boeree, Kroniek, 486.
164.Boeree, Kroniek, 485, 488.
165.ARAG, SG 3270, f 345, 24 mei 1664; f 538, 16 juli 1664; f 564v, 24 juli 1664; f 567v, 25 juli 1664; f 633v, 22 augustus 1664; f 849, 6 november 1664; f 900, l december 1664; f 903, 3 december 1664. SG 3272, f 772v, 20 november 1665. SG 3273, f 779v, 7 juni 1666. SG 5034-I, lectum 24 mei 1664; brief van Fl. Schuijl, 7 juli 1664. SG 5034-II, 19 augustus 1664. SG 5035, 25 november 1664. SG 5042-II, 6 juni 1666. Raad van State 85, f 305v, 15 november 1664.
166.ARAG, SG 3275, f 566, 4 juni 1667. M.G. Wildeman, 'Familie-aanteekeningen betreffende den Hollandschen tak van het oud adellijk geslacht (van) Fresne', De Nederlandsche Leeuw XIX (1901) 135. O. Schutte, Repertorium der Nederlandse vertegenwoordigers, residerende in het buitenland 1584-1810 ('s-Gravenhage, 1976) 414. J. Belonje, 'Tempelaar', De Brabantse Leeuw XXIX (1980) 189-190.
167.RAH, Raad van Brabant 292, apostille van 7 maart 1673. Idem 427, Sta ten-Generaal aan Raad van Brabant, 21 oktober 1672; Raad van Brabant aan Staten-Generaal, 6 december 1672. Idem 741, f 378v, no 3985, 27 september 1672. Idem 751, no 8188, 22 februari 1672; no 8218, 3 april 1673.
168.Algemeen Rijksarchief 's-Gravenhage, Generaliteitsrekenkamer 83, f 16, 3 februari 1722; f 18v, 7 juli 1722. Generaliteitsrekenkamer 84, f 37, 25 oktober 1728; f 42, 21 januari 1729. Staten-Generaal 849, 13 augustus 1722, f 2. Staten-Generaal 3406, f 114v, 6 februari 1722; f 449, 18 mei 1722; f 462v, 21 mei 1722; f 514v, 4 juni 1722; f 577, 24 juni 1722. Staten-Generaal 3424, f 216, 11 maart 1728. Staten-Generaal 3426, f 114, 2 augustus 1728; f 282, 18 september 1728; f 425v, 1 november 1728; f 425v, 20 november 1728. Staten-Generaal 5226-II, lectum 22 september 1721. Staten-Generaal 5228-I, 3 februari 1722.
De Brabantse Leeuw 38 (1989) 108-127, 182-191, 220-242; 39 (1990) 1-5

Op deze pagina

Adriaenssen

Zie ook

website Leo Adriaenssen
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |